Svi „kumovi“ Beograda | Staro(beo)gradske priče

Poznato je da je Beograd jedno od najstarijih naselja u Evropi. Štaviše, ako uzmemo u obzir i drevna neolitska naselja vinčanske kulture u priobalnom pojasu Dunava, koja su postojala između 4. i 5. milenijuma pre nove ere, naša prestonica može stati rame uz rame i sa samom Atinom i Rimom.

O Beogradu i njegovoj istoriji ispisani su milioni stranica, na gotovo svim svetskim jezicima. Od Singiduna (keltsko ime grada) i Singidunuma (romanizovano keltsko ime), do sadašnjeg Beograda, naš glavni grad je mnogo puta menjao svoj izgled, fizionomiju, narode, vladare, pa i sam naziv. Kroz više hiljada godina dugu istoriju grada, u brojnim zapisima iz različitih epoha, pojavljuju se neka veoma „egzotična“ imena kao što su Alba Graeca (latinski naziv), Alba Bulgarica (latinski naziv iz perioda bugarske vladavine), Veligrad (vizantijsko ime), zatim Nandoralba i Nandorfehervar (period ugarske vladavine), Veissenburg (austrijski naziv) i Dar Al Džihad (u prevodu sa osmanskog „Kuća rata“).

Ime Beograd prvi put se pojavljuje tek u 9. veku nove ere, kada su njim zavladali Sloveni i „vraća“ se svaki put kada bi grad ponovo dospeo pod srpsku vlast. Od 1867. godine, simboličnom predajom ključeva grada Ali paše Rize knezu Mihailu Obrenoviću, Beograd postaje prestonica Srbije i, sa kraćim prekidima, ostaje u njenom „trajnom vlasništvu“.

Ipak, malo je poznato da je Beogradu „pretila“ još jedna promena imena, i to u novijoj istoriji. Najnoviji „kum“ Beogradu mogla je biti nacistička Nemačka. Naime, germanska ambicija bila je da nakon uspešno sprovedene akcije prodora na istok (Drang nach Osten), Beograd postane prestonica tzv. Podunavskog Rajha i bude preimenovan u Princeugenštat (Prinzeugenstadt), po najslavnijem germanskom (austrijskom) vojskovođi Eugenu Savojskom, koji je 1717. godine, u do tada najvećoj bici za ovaj grad, velikim taktičkim znanjem i još većom vojnom silom, preoteo Beograd od Turaka.

U godinama nakon pobedonosne bitke, Austrija je nastojala da tursku kasabu, kakavom je Beograd bio, pretvori u zapadnjačku varoš, nalik nemačkim, austrijskim i gradovima centralne Evrope. Uz dunavsku obalu, na današnjem Dorćolu, naseljeno je na stotine nemačkih porodica iz doline Rajne, čime su „posejani“ nemački interesi za Beograd, a koji nisu prestali da postoje ni više od dva veka kasnije.

Da su nacisti ostvarili svoj ratni plan, ovaj tekst biste, moguće, čitali na tečnom nemačkom jeziku, a ticao bi se grada koji se nekada zvao Beograd...