Sava Šumanović | Poreklo naziva ulica

Sava Šumanović (1896 – 1942) bio je jedan od najvećih srpskih i jugoslovenskih slikara 20. veka i zasigurno jedan od najplodnijih i najcenjenijih stvaralaca srpskog slikarstva ikada.

Rođen u Vinkovcima u Slavoniji, već kao sasvim mali preselio se sa roditeljima u Šid – gradić u Sremu za koji će njegovo ime u budućnosti ostati zauvek vezano. Školovanje je ipak završio u Zemunu, gde se i zainteresovao za slikarstvo, pohađajući slikarsku školu čuvenog profesora Isidora Junga. Ljubav prema platnu i bojama bila je jača od očevih planova da studira prava i postane advokat, pa je Sava nakon završene gimnazije postao student Slikarske akademije u Zagrebu.

Nakon završenih studija, poput većine mladih umetnika tog vremena, otiskuje se u Pariz, evropsku prestonicu kulture, gde njegov talenat i naporan rad bivaju odmah prepoznati.

Za razliku od većine slikara, Sava Šumanović nikada nije izrazito pripadao određenom slikarskom pravcu. Od samog početka stvaranja nametnuo se sopstvenim stilom u kome je bilo elemenata i secesije, kubizma, klasicizma, impresionizma, pa i ekspresionizma.

Njegove najznačajnije slike (Pijana lađa, Crveni ćilim, Most na Seni, Jutro…) nastale su baš u Parizu, u ateljeu slavnog profesora i slikara Andrea Lota, a koje su, osim kod pariske publike, izazivale divljenje i naklon velikih majstora poput Modiljanija i Pikasa. Uopšte, bivajući slikarem potpuno jedinstvenog stvaralačkog opusa, visokog obrazovanja i finih manira, Sava Šumanović bio je osoba od izuzetnog ugleda u pariskim kulturnim krugovima.

Ipak, zbog čestih problema sa francuskom vizom, bio je primoran da se konstantno vraća u Jugoslaviju, nastavljajući da stvara u svom Šidu i izlažući sa velikim uspehom u galerijama u Zagrebu i Beogradu. Njegovi nadaleko čuveni sremski pejzaži i aktovi nastajali su upravo u tom periodu (Doručak na travi, Šiđanke, Zima u Sremu, Beračice…).

Poslednju veliku, a ujedno možda i najčuveniju izložbu, Sava Šumanović imao je na današnjem Filološkom fakultetu u Beogradu, pred sam početak Drugog svetskog rata 1939. godine. Veličanstvena izložena zbirka od preko 400 radova, osim slave donela je slikaru i zaradu kojom je konačno mogao da obezbedi put i duži boravak u Parizu. Desilo se to u trenutku kada se etablirao kao najveći živi jugoslovenski slikar.

Nažalost, događaji se nisu odvijali prema planu, naprotiv. Drugi svetski rat zatvorio je granice evropskih država i Sava je ostao u Jugoslaviji, u svom Šidu. U jeku bezumnih ustaških akcija protiv srpskog življa na teritoriji novoformirane NDH, pod koju je potpao i Šid, Sava Šumanović je uhapšen i sa više stotina svojih sugrađana odveden u Sremsku Mitrovicu gde je, nakon mučenja, streljan i sahranjen u masovnoj grobnici. U trenutku ustaške racije, na njegovom štafelaju još uvek su se sušile slike iz ciklusa Beračice iz Šida. Tako je, na zverski način, nasilno ugašen i život najplodnijeg, najcenjenijeg i najprodavanijeg srpskog slikara.

Spomen-kuća Save Šumanovića, sa galerijom njegovih remek-dela nalazi se u Šidu, a njegovo ime danas nose brojne škole i ulice u Srbiji.

Neka od Savinih mnogobrojnih remek-dela možete pogledati ispod: