Sremska Mitrovica | Top 10 u gradovima Srbije

Trg Ćire Milekića

Staro gradsko jezgro Sremske Mitrovice i nezaobilaznu destinaciju pri poseti ovom gradu predstavlja Trg Ćire Milekića. Njegov centralni deo čini istoimena ulica, dugačka nešto više od 250 metara, duž koje su raspoređena najlepša arhitektonska zdanja ove varoši. Među njima se posebno ističu zgrada Srpskog doma, u kojoj je danas smeštena gradska biblioteka, zatim zgrada Parohijskog doma, nekoliko građevina projektovanih u stilu secesije i velelepni Hram Svetog Dimitrija. Kao verovatno najlepša u gradu, ulica Ćire Milekića pripada pešačkoj zoni Sremske Mitrovice i u njoj su, kako to obično biva, smeštene najpopularnije prodavnice i kafići. U središnjem delu ulice, gde se Trg dodiruje sa Gradskim parkom, nalazi se i bronzana bista Ćire Milekića – prvog gradonačelnika Sremske Mitrovice (nakon ukidanja Vojne krajine), koji se na čelu grada nalazio punh 27 godina (1881 - 1908) i za čijeg je mandata grad doživeo svakojaki napredak.

Spomenik Kameni cvet

Neposredno uz glavnu pešačku ulicu smešten je prelepo uređeni Gradski park čiji centralni deo krasi neobična i veoma atraktivna fontana pod nazivom Kameni cvet – jedan od simbola Sremske Mitrovice. Autor ove skulpture je arhitektkinja Irina Nepokojčicka, ruska emigrantkinja nakon Oktobarske revolucije, koja se u Sremsku Mitrovicu doselila uoči Drugog svetskog rata. Po predanju, inspiraciju za svoje delo Irina je dobila u snu, a fontana simboliše večne suze koje bi se mogle tumačiti kao žal za otadžbinom. Skulptura Kameni cvet podignuta je 1948. godine, samo nekoliko meseci nakon što će umetnica prerano preminuti.

Muzej Srema

Na suprotnoj strani od Trga, Gradski park se „naslanja“ na velelepno zdanje Muzeja Srema, koje potiče iz 18. veka. Bogata istorija Srema predstavljena je hronološki kroz stalnu postavku pod nazivom „Srem kroz vekove“ i sadrži materijalne i pisane tragove još od vremena kada je Sremska Mitrovica, odnosno Sirmium bio jedan od najvažnijih centara moćnog Rimskog carstva. Takođe, Muzej poseduje bogatu i izuzetno vrednu arheološku, umetničku, etnološku i prirodnjačku zbirku eksponata. U Muzeju se redovno održavaju izložbe, umetničke radionice, naučne tribine i promocije, te sa razlogom predstavlja najvažniju kulturnu instituciju u Sremskoj Mitrovici, pa i čitavom Sremu.

Sirmium i Carska palata

Za mnoge prva asocijacija na Sremsku Mitrovicu jeste Sirmium, drevni antički grad i jedna od četiri prestonica Rimskog carstva, koja se nalazila upravo na mestu danas najvećeg sremskog grada. Jedan od najznačajnijih arheoloških lokaliteta u Srbiji, a i šire, otkriven je tek sredinom 20. veka kada je savremeno naselje sa svojim ulicama i kućama već uveliko prekrivalo dragocene arheološke ostatke grada u kome je rođeno čak deset rimskih careva. Tokom 70-ih godina je čak postojala inicijativa da se čitav grad izmesti kako bi se arheolozima omogućilo istraživanje na čitavom prostoru nekadašnjeg Sirmium-a. Takva ideja, razume se, bila je neprihvatljiva sa više aspekata, pa se istraživanje Sirmiuma radilo na lokalitetima gde je to bilo moguće. Dugogodišnim pažljivim iskopavanjima, do danas su na površinu „izronili“ Carska palata, hipodrom, stambeni objekti, kupatila, kanalizacija i moćni bedemi koji su na više nivoa štitili grad. Sve ove tragove moguće je videti na više lokaliteta širom Sremske Mitrovice, a u ponudi je svakako i organizovan turistički obilazak Sirmium-a, po simboličnim cenama od 100 (deca) i 150 dinara (odrasli).

Žitni trg

Mesto na kom se i tokom obične šetnje mogu videti ostaci drevnog Sirmium-a je Žitni trg, jedno od glavnih gradskih sastajališta. Na ovom lokalitetu su, takođe, pre 50-ak godina sasvim slučajno otkriveni ostaci nekadašnje trgovačke četvrti Sirmium-a, koji su danas uređeni i dostupni posetiocima kao jedna od najvećih atrakcija Sremske Mitrovice. Okružen građevinama sa veoma lepim fasadama, na samo sto metara udaljenosti od obale Save, ovaj trg je ujedno i jedno od najlepših mesta u Sremskoj Mitrovici. Amfiteatarsko udubljenje u središnjem delu Trga prilagođeno je i pretvoreno u letnju pozornicu, na kojoj se povremeno održavaju različite kulturne svečanosti i okupljanja.

Promenada i Gradska plaža

Sa Žitnog trga se, dakle, za samo par minuta može stići do uređenog šetališta, takozvane Promenade, kojom se u dužini od oko jednog kilometra može prošetati uz levu obalu Save i uživati u pogledu na veliku reku i impozantni pešački Most Svetog Irineja. Ovaj most se takođe može preći laganom šetnjom, pa se u pogledu može uživati i sa druge obale reke. Promenada se završava na mestu gde se nalazi lepo uređena gradska plaža, na kojoj Mitrovčani u velikom broju provode tople letnje mesece, u kupanju i rekreaciji pored „svoje“ reke.

Etno zdanije Zmaj od Noćaja

Ukoliko bi se prešao Most Svetog Irineja, stupanjem na desnu obalu Save, stiže se u Mačvansku Mitrovicu, varošicu koja je, iako geografski ne pripada Sremu, gotovo sastavni deo Sremske Mitrovice. U ovom mestu, na 15-ak minuta hoda od mosta, nalazi se Etno zdanije Zmaj od Noćaja. Kompleks koji je oličenje seoskog turizma u ovom kraju naziv nosi po vojvodi Prvog srpskog ustanka Stojanu Čupiću, poznatijem kao Zmaj od Noćaja. Kuriozitet je da se ovo etno zdanje nalazi u vlasništvu direktnih potomaka slavnog vojvode, što još više daje na značaju tradicionalnosti koju ovaj etno kompleks neguje.

Bešenovačko jezero

Jedno od najmlađih veštačkih jezera u Srbiji, ali i najomiljenijih sremskih izletišta, nalazi se na oko 20 kilometara severno od Sremske Mitrovice, u selu Bešenovački Prnjavor, podno Fruške Gore. Bešenovačko jezero, poznato i kao Beli kamen, nastalo je u nekadašnjem majdanu u kome se decenijama vadila sirovina (laporoviti krečnjak) za beočinsku fabriku cementa. Kada se prestalo sa eksploatacijom kamena, dno ovog kopa je 2004. godine ispunjeno vodom. Zahvaljujući jezerskom basenu izdubljenom u beloj krečnjačkoj steni, voda ovog jezera je neuobičajeno prozirna i gotovo tirkizne je boje. Stoga je jezero izuzetno atraktivno za kupanje, pecanje i uopšte boravak u tako lepom i živopisnom ambijentu.

Spomen-obeležje Legetske bitke

Nešto više od 6 kilometara jugoistočno od Sremske Mitrovice, uz samu obalu Save i među hiljadama „pod konac“ posađenih topola, nalazi se omanji proplanak na kome se jasno ističe skoro 10 metara visoki spomenik. Ovo spomen-obeležje posvećeno je srpskim i austrougarskim ratnicima izginulim u bici na polju Leget 1914. godine. Naime, Legetska bitka bila je jedna od prvih bitaka u Prvom svetskom ratu. Više hiljada srpskih vojnika tada je taktički prešlo Savu ne bi li unelo pometnju u austrougarske redove i grupisalo protivničku vojsku. Ako je ovakav manevar i imao određeni strateški značaj, hiljade života iz redova srpske vojske je izgubljeno i čitava operacija okarakterisana je kao promašaj. Visoki beli betonski spomenik u obliku piramide seća upravo na živote koji nisu morali biti izgubljeni.

Fruškogorski manastiri

Srpska Sveta Gora, kako se zbog velikog broja pravoslavnih manastira često naziva Fruška Gora, dobrim delom zalazi unutar granica opštine Sremska Mitrovica. Čak pet manastira nalazi se na manje od 20 kilometara od grada - Bešenovo, Kuveždin, Petkovica, Šišatovac i Vranjaš. Dok se osnivanje manastira Bešenovo vezuje za srpskog kralja Stefana Dragutina Nemanjića i 13. vek, dotle je manastir Vranjaš jedan od najmlađih u Srbiji – osnovan tek 2014. godine. Za ljubitelje pokloničkih putovanja, ovo je jedinstvena prilika da se u jednoj prilici obiđe čak pet manastira i spozna njihov istorijski značaj za srpski narod u Vojvodini kroz vekove.