Zrenjanin | Top 10 u gradovima Srbije
- Nikola Igračev
- 7 min
- 15. novembar 2022.
- Vodič
Trg Slobode
Boravak u nekom gradu, makar i kratkotrajan, obično ne može proći bez posete centralnom gradskom trgu. U slučaju grada Zrenjanina šetnja Trgom slobode mora se označiti pod obavezno. Jedan od najlepših trgova u Vojvodini i Srbiji uopšte odlikuje se neobičnom prostranošću i fizionomijom karakterističnom za sve značajnije gradove nekadašnje Habzburške monarhije. Nekada poznat kao Ferenc Jožef ter ili Franc Jozef plac, nakon ujedinjenja 1918. godine trg je poneo ime Kralja Petra I Karađorđevića, a današnji naziv nosi od Drugog svetskog rata. Centralno mesto na Trgu zauzima upravo spomenik kralju Oslobodiocu, dok su oko njega raspoređena najznačajnija i najlepša gradska zdanja – Gradska kuća, Narodni muzej, Gradska biblioteka i velelepna Katedrala Svetog Ivana Nepomuka. Bašte kafića i restorana postavljene po obodu Trga učiniće da se bar na trenutak osetite kao da boravite na nekom od poznatih trgova u zemljama Centralne Evrope.
Mostovi Zrenjanina
Nevelika i krivudava reka Begej, sa svojim rukavcima, na teritoriji grada premošćena je čak deset puta, zbog čega se Zrenjanin često navodi i kao „grad mostova“. Među njima, kao najstariji ili najlepši izdvajaju se Mali most (u najstrožem centru grada), zatim Pešački most ili popularna „Bečkrečka ćuprija“ (između Žitnog trga i Trga Zorana Đinđića) i takozvani Most na suvom – doslovno most ispod kojeg više ne protiče reka. Ova tri mosta, osim svoje primarne funkcije povezivanja rečnih obala odnosno delova grada, imaju i ulogu svojevrsnih turističkih atrakcija, jer se sa njih pruža izuzetno lep pogled na grad Zrenjanin u svim pravcima.
Narodni muzej Zrenjanina
Svojevremeno proglašen najboljom muzejskom institucijom u Srbiji, Narodni muzej u Zrenjaninu predstavlja zapravo zavičajni muzej ovog dela Vojvodine. Pet stalnih postavki (prirodnjačka, arheološka, istorijska, umetnička i etnološka zbirka) sadrži oko 35 000 eksponata vezanih za područje Srednjeg Banata i grada Zrenjanina. Od fosila praistorijskih životinja, preko ostataka neolitskih civilizacija, do značajnih materijalnih tragova novijeg doba, ova institucija spada među najbogatije ove vrste u Vojvodini. Jedna od najvrednijih zbirki Muzeja je zbirka likovnih radova čuvenih slikara, od sredine 18. veka do današnjih dana. Smešten u zdanju nekadašnje Finansijske palate, na najprometnijem gradskom trgu, ovaj muzej je jedna od najznačajnijih tačaka turističke ponude Zrenjanina.
Muzej piva
Odnedavno, još jedan muzej svrstava se među najveće zrenjaninske atrakcije, naročito za ljubitelje hmeljnog napitka. U pitanju je Muzej piva, smešten u jednom od pogona ugašene zrenjaninske pivare. Imajući u vidu da je Zrenjanin domaćin i najstarijeg pivskog festivala na ovim prostorima (Zrenjaninski dani piva), ideja o otvaranju ovakvog muzeja nametnula se vremenom kao logična i komplementarna sa jednom takvom manifestacijom. Zrenjaninsku pivaru izgradio je čuveni trgovac i industrijalac Lazar Dunđerski, a muzej je zamišljen tako da osim lika i dela svog tvorca prezentuje i tehnologiju kojom se u to vreme (kraj 19. veka) proizvodilo pivo. Čitav projekat Muzeja piva zamišljen je vrlo ambiciozno, pa je u budućnosti u planu i izgradnja manje craft pivare za degustaciju domaćeg piva. Smeštena na samoj obali reke, do Muzeja je moguće doći i sa vode, brodićem koji krstareći Begejom obilazi najveće lokalne znamenitosti na njegovom toku.
Zrenjaninske crkve
Najveći grad srpskog Banata je ujedno i multikonfesionalna sredina u kojoj svoje hramove imaju vernici različitih nacija i veroispovesti. Među najznačajnije verske objekte u Zrenjaninu ubrajaju se rimokatolička katedrala Svetog Ivana Nepomuka na glavnom gradskom trgu, pravoslavni Hram Uspenja Presvete Bogorodice u Svetosavskoj ulici, pravoslavni manastir Svete Melanije Rimljanke na obodu grada, „ruska“ crkva Svetog Arhangela Mihaila i protestantska Reformatorska crkva. Malo je poznato da je Zrenjanin do Drugog svetskog rata imao i sinagogu, koja je početkom istog porušena od strane nacista. Orgulje zrenjaninske sinagoge čuvaju se upravo u Reformatorskoj crkvi, kao jedno od retkih svedočanstava o prisustvu jevrejske zajednice u Zrenjaninu.
Carska bara
Kada se iz pravca Zrenjanina krene prema Beogradu, posle 15-ak kilometara stiže se do skretanja za selo Belo blato. Na drugom kilometru ovog lokalnog puta ulazi se u Rezervat prirode Carska bara, jedno od najznačajnijih močvarnih staništa u ovom delu Evrope. Naime, Carska bara predstavlja mrtvaju Begeja, davno odsečeni meandar ove reke i mesto na kome se priroda već vekovima predstavlja u najlepšem svetlu. Na površini od oko 5 hiljada hektara prepliću se močvarni, šumski i stepski ekosistem koji naseljava neobično veliki broj retkih biljnih i životinjskih vrsta. Razume se, kao i u većini močvarnih predela, posebnu pažnju posetioca privlače ptice, koje su na ovom lokalitetu prisutne u više od 200 vrsta. Rezervat je moguće obići peške, laganom šetnjom uređenom i obeleženom stazom koja usput nudi i mnoštvo korisnih informacija o Rezervatu. Posebno interesantna je vožnja brodićem niz rukavac Begeja, do uređenog vidikovca sa koga „puca“ prelep pogled na Carsku baru i odakle je moguće posmatrati neke potpuno neobične ptice močvarice.
Kaštel Ečka
Jedan od najpopularnijih kulturno-istorijskih spomenika u Vojvodini, ujedno je i jedan od najpopularnijih ugostiteljskih objekata u ovom delu Srbije. Kaštel Ečka je u pravom smislu reči dvorac, po mišljenju mnogih i najlepši u Srbiji. Njegova spoljašnost, a naročito enterijer, odišu aristokratskim duhom i otmenošću koja se danas viđa još samo u filmovima i književnim klasicima. Izgradio ga je ugarski veleposednik Lazar Agošton, u engleskom stilu, početkom 19. veka. U Kaštelu su svojevremeno odsedali najviši zvaničnici Habzburške carevine (Grof Esterhazi, nadvojvoda Franc Ferdinand...), a posećivao ga je i jugoslovenski kralj Aleksandar I Karađorđević. Kako posle Drugog svetskog rata buržoazija nije bila u modi, tako je i ovaj zamak zapusteo, da bi krajem 20. veka počeo da ponovo poprima stari sjaj. Danas je Kaštel Ečka prestižni ugostiteljski objekat u kome se održavaju različite svečanosti.
Banja Rusanda
Petnaestak kilometara severno od Zrenjanina, na obali najvećeg slanog jezera u Srbiji, u selu Melenci, nalazi se Banja Rusanda. Nadaleko poznata po lekovitom blatu koje uspešno isceljuje kožne bolesti, a pomaže i pri lečenju neuroloških i reumatoloških oboljenja, ova banja već više od 150 godina predstavlja jedno od najpopularnijih prirodnih lečilišta u zemlji. Njen zaštitni znak je čuveno kupanje u blatu, odnosno posebnoj vrsti mulja koji ima blagotvorne fizičke i hemijske osobine. Ovo blato, koje se stručno naziva peloid, se za potrebe lečenja izvlači sa dna jezera, da bi se nakon upotrebe ponovo vraćalo u njega. Poput većine banja u današnje vreme, Rusanda nije samo lečilište već i destinacija za odmor i uživanje u preventivnim wellness i spa tretmanima.
Etno selo Tiganjica
Jedno tipično banatsko etno domaćinstvo nalazi se 10-ak kilometara južno od Zrenjanina. Izgrađeno je u tipičnom vojvođanskom stilu koji gostima veoma verno dočarava nekadašnji način življenja u širokoj banatskoj ravnici. Ovaj svojevrsni etno muzej na otvorenom sadrži nekoliko tradicionalnih stambenih i privrednih objekata sa domaćim životinjama, kao i bogatu kolekciju starinskih predmeta koji, u ovom idiličnom seoskom ambijentu, posetioca vraćaju (a neke i po prvi put upoznaju) sa seoskim životom ovih krajeva u prošlosti. Sastavni deo etno sela Tiganjica je i popularni restoran Trofej, u kome je moguće probati i neke od tradicionalnih specijaliteta bogate gastronomske ponude Banata. Čitav kompleks nudi i mogućnost organizovanja bajkovitih venčanja i tematskih događaja, ali i poslovnih seminara, izleta i ekskurzija. Imajući u vidu da se nalazi uz sam regionalni put, ovu destinaciju bi zaista bilo šteta preskočiti pri poseti Zrenjaninu iz pravca Beograda.
Kupališta i izletišta
Kao grad koji je manje-više okružen vodama, Zrenjanin u svojoj okolini ima veliki broj izletišta koja pružaju raznovrsne mogućnosti za odmor, relaksaciju i aktivan boravak u prirodi. Počev od odsečenog meandra Begeja u samom centru grada, koji je pretvoren u tri manja jezera, tu je i najatraktivnije mesto za odmor - gradsko kupalište Peskara i veštačko jezero Čepel. U blizini Žabaljskog mosta nalazi se poznati kamp i izletište na Tisi – raj za kupače u letnjem periodu. Takođe, i kanali i ribnjaci u okolini Zrenjanina privlače veliki broj pecaroša iz celog Banata, pa i šire.