Živojin Mišić | Poreklo naziva ulica

Živojin Mišić (1855 - 1921) bio je srpski vojvoda, proslavljeni vojskovođa iz Velikog rata i verovatno najveći i vojni strateg u čitavoj, ratovima ispunjenoj, istoriji Srbije.

Rođen je u Struganiku, selu u blizini Mionice, kao trinaesto (!) i najmlađe dete svojih roditelja Radovana i Anđelije.

U ranom detinjstvu bio je pastir, čuvajući ovce i koze do svoje desete godine, kada su ga roditelji poslali na školovanje. Prvo obrazovanje stekao je u obližnjem manastiru Ribnica, da bi niže i više razrede gimnazije pohađao u Kragujevcu i Beogradu.

U duhu vremena, društvenih i političkih prilika u Srbiji, nakon završene gimnazije upisuje se u Artiljerijsku školu (preteču Vojne akademije), ali zbog izbijanja Prvog srpsko-turskog rata 1876. godine prekida školovanje i biva mobilisan. Tako je nesvršeni pitomac Artiljerijske škole započeo svoju vojnu karijeru kao instruktor Kolubarskog bataljona.

Kao bistar i nesumnjivo talentovan oficir, hrabrošću, odlučnošću i izvanrednim taktičkim sposobnostima uspešno je krčio put ka zvanju jednog od najvećih vojnih stratega svog vremena. Istina, i prilika za dokazivanje bilo je na pretek – od dva srpsko-turska rata, preko srpsko-bugarskih i balkanskih ratova, do slavnog trijumfa u Velikom (Prvom svetskom) ratu, Živojin Mišić je iz svakog izlazio sa višim činom i prestižnim odlikovanjima.

Ipak, nije baš sve u vojničkoj karijeri vojvode Mišića išlo tako glatko. Malo je poznato da je, kao osvedočeni obrenovićevac u svoje vreme, Živojin Mišić nakon Majskog prevrata penzionisan i sa svojom porodicom u narednim godinama doveden na rub egzistencije. U tom periodu napisao je kapitalno delo „Strategija - veština ratovanja“ zahvaljujući kojem se finansijski oporavio, do vojne rehabilitacije i reaktiviranja pred početak balkanskih ratova.

O vojnim uspesima, taktikama i stategijama Živojina Mišića, napisano je na stotine stručnih radova i knjiga, a iste se izučavaju i na vojnim akademijama širom sveta. Među najznačajnijim manevrima u istoriji ratovanja ubraja se povlačenje i potonja kontraofanziva srpske Prve armije u Kolubarskoj bici, čime se jedna potpuno istrošena i razbijena, ali besprekorno vođena vojska, sa ivice ambisa vratila u život i trijumfovala nad nemerljivo jačim protivnikom. Upravo nakon Kolubarske bitke, Živojin Mišić postao je nosilac najvišeg odlikovanja u srpskoj vojsci – vojvode.

Izuzetno voljen među vojnicima i narodom, vojvoda Mišić zbog svoje oštrine, odlučnosti i običaja da neodstupajući od svojih stavova prkosi i oponira i autoritetima kao što su vojvoda Radomir Putnik, pa i sam kralj Aleksandar Karađorđević – nije bio omiljen u visokim krugovima, ali je i pored toga bio neizmerno cenjen kao vrhunski komandant.

Ipak, za neke od ključnih i možda sudbonosnih odluka za srpski narod u 20. veku, mišljenje vojvode Mišića nije uvaženo. Naime, poznate su njegove sumnje u održivost zajedničke države Srba i Hrvata, kao i o pitanju, ispostaviće se, epski tragičnog povlačenja preko Albanije.

Pred kraj života, već ozbiljno bolestan, vojvoda Mišić imenovan je za prvog načelnika Generalštaba vojske i mornarice Kraljevine SHS.

Godinu i po dana kasnije, u 67. godini, slavni vojvoda je preminuo i uz najveće počasti sahranjen je na beogradskom Novom groblju.

Simbolično, danas brojne ulice, trgovi i škole širom Srbije nose ime najvećeg srpskog vojskovođe vojvode Živojina Mišića, a u njegovom rodnom selu, kao spomenik istorije i kulture, uređena je i njegova rodna kuća.