Spomen kuća Bore Stankovića | Muzeji Srbije

Muzej kuća Bore Stankovića nalazi se u Vranju i posvećena je liku i delu poznatog pisca.

U kući svoje baba Zlate, smeštenoj u starom delu Vranja, nekadašnjoj Donjoj mahali, 1876. godine rođen je Borisav Stanković, jedan od najznačajnijih srpskih pisaca i pripovedača.

Danas se ovde čuvaju negovi lični predmeti, ali se pažljivo neguje i sećanje na slavnog književnika.

Spomen kuća Bore Stankovića izgrađena je u balkansko-orijentalnom stilu i spada u izuzetno vredne i retke spomenike narodnog graditeljstva u današnjem Vranju. Tačna godina izgradnje kuće nije poznata, ali se pretpostavlja da je podignuta između 1840. i 1845. godine. Nakon restauratorskih radova pretvorena je u muzej i otvorena za javnost 1966. godine.

Autentično zdanje sa okućnicom i danas je simbol jednog vremena. U dvorištu se, baš kao pre 150 godina, nalazi bunar, kaldrma, letnja kuhinja, stari dud i bašta. Kuća se sastoji iz četiri dela, ima otvoreni trem i doksu, terasu za odmor. Sofra sa tronoškama nalazi se ispod trema, a unutar kuće smeštene su Baba Zlatina soba, te Borina radna i gostinska soba.

Najsvetlija je upravo gostinska soba, jer su se tu slavile slave i dočekivali gosti. Ona je nameštena u polu orijentalnom stilu, a danas se u njoj čuva vitrina u kojoj su izložena prva izdanja Borinih romana i originalni časopisi za koje je Bora pisao.

Bakarno posuđe koje se koristilo za svečane prilike poređano je na rafovima, a na istočnoj strani nalazi se ikona Svetog Nikole, krsne slave Stankovića. Mederluci za sedenje smešteni su pored prozora. U ovoj sobi nalazi se i kovčeg u kojem je čuvana odeća.

Fotografije Borinih junaka krase prostor između baba Zlatine i gostinske sobe, a među njima se izdvajaju junakinja Pasa, čuvena Koštana - Malika Iminović i mutavi Vanko iz romana ,,Nečista krv”.

U baba Zlatinoj sobi nalazi se njen razboj i krevet Borine majke Vaske.

Borina stolica, prevodi, televizijski i pozorišni prikazi njegovog lika i dela čuvaju se u Borinoj radnoj sobi, a u kuhinji je izloženo zemljano posuđe koje se svakodnevno koristilo u 19. veku.

Pažnju posetilaca posebno privlači Stalna postavka, pre svega originalni predmeti koji su bili piščeva lična svojina. Ručno napisana tapija iz 1898. godine nalazi se u središnjem delu kuće gde su izloženi i ostali porodični originali – mastionica za pisanje, gornji deo baba Zlatine odeće, lanac od sata Borinog oca, kecelja Borine majke i drugo.

Rodna kuća Bore Stankovića je najposećeniji kulturno-istorijski objekat i jedna od najvećih turističkih atrakcija u Vranju, jer ga godišnje obiđe više od 20 000 domaćih i stranih turista. Zavod za zaštitu spomenika kulture Niša proglasio ga je kulturnim dobrom od velikog značaja.

Muzej kuća Bore Stankovića otvorena je ponedeljkom od 8h do 15h. Od utorka do petka posetioci mogu da dođu od 8h do 20h, a vikendom od 9h do 13h. Cena ulaznice iznosi 100 dinara, a 50% popusta na cenu imaju povlašćene kategorije stanovništva.