Sima Milutinović - Sarajlija | Poreklo naziva ulica

Simeon „Sima“ Milutinović (1791 - 1847), u narodu poznat i kao „Sarajlija“, bio je srpski pesnik, ustanik i hroničar, Njegošev učitelj i verovatno jedan od najumnijih Srba svog vremena.

Poreklom iz okoline Užica, Sima Milutinović rođen je u Sarajevu u koje su njegovi roditelji prebegli nakon izbijanja kuge u svom zavičaju. Sa pojavom epidemije i u Bosni, porodica se doseljava u Zemun gde Simeon započinje interesantan put svog školovanja koji će ga vremenom, preko Sremskih Karlovaca, dovesti i do Segedina.

Poput školskih dana, praćenih buntovništvom i avanturizmom, i najveći deo života Sima Sarajlija proveo je u „traženju“ sebe, baveći se raznim zanimanjima i proputujući tako dobar deo Balkana i Evrope. Posve neobičan i nekonvencionalan lik za vreme i sredinu u kojoj je živeo i stvarao, ipak, Sima Milutinović bio je čovek ozbiljne intelektualne širine.

Početkom 19. veka, pismenost je među Srbima bila retka osobina i stoga veoma cenjena. Kao jedan od retkih pismenih ljudi svog vremena, Sima Milutinović je još kao sasvim mlad postavljen za pisara Praviteljstvujuščeg Sovjeta, obraćajući se u ime Sovjeta ruskom caru za pomoć u oslobođenju Srbije.

Sa samo 22 godine, na mestu učitelja Beogradskog liceja (preteče Velike škole, odnosno Beogradskog univerziteta), zamenio je velikog Dositeja Obradovića.

Zaljubljive prirode i nemirnog duha, putovao je po Ugarskoj i Besarabiji (Rumuniji) i pisao pesme, uglavnom lirske, iako će njegova puna pesnička zrelost nastupiti nešto kasnije, zajedno sa životnom zrelošću.

Putujući, stigao je i do Budimpešte, Beča, Praga i Lajpciga, gde je upoznao ugledne nemačke književnike, među njima i verovatno najvećeg ikada, Johana Volfganga Getea. Srpska poezija, koju je nešto ranije svetu predstavio Vuk Karadžić, bila je tada otkrovenje za nemačke pisce koji su u Simeonu videli ne samo kolegu pesnika, već i otelotvorenje naroda opevanog u narodnim pesmama.

Po povratku iz Nemačke, Sima Milutinović proveo je nekoliko godina na Cetinju kao, među ostalima i učitelj mladog Petra II Petrovića Njegoša, na čiji je pesnički dar i dubinu misli, veruje se, imao snažan uticaj.

Putovao je mnogo, živeo u različitim mestima, pisao, podučavao i bavio se sasvim različitim poslovima (od ustanika, preko zemljoradnika, učitelja i sekretara, do diplomate). Osim spomenutog vladike Petra II, bio je inspiracija i mnogim budućim intelektualcima – Branku Radičeviću, Đuri Jakšiću, Lazi Kostiću i drugima.

Književni rad Sime Milutinovića učinio je da ovaj jedinstveni pesnik, osim po nesvakidašnjem odnosu prema životu i ljudima, ostane upamćen i po svojim zbirkama epskih pesama među kojima su najznačajnije Serbijanka (takozvana srpska „Ilijada“), Trojebratstvo i Trojesestarstvo, istorijskim hronikama Istorija Srbije i Istorija Crne Gore, drami Dika crnogorska i zbirkama lirskih pesama.

Skrasivši se u Beogradu poslednjih nekoliko godina sa suprugom Marijom, Sima Milutinović Sarajlija umro je u 57. godini. Sahranjen je na groblju koje se u to vreme nalazilo na mestu gde je danas park Tašmajdan, ali je njegov grob usled nemara vrlo brzo ostao zapušten i neprepoznatljiv.

Prilikom prekopavanja i izmeštanja starog gradskog groblja, mošti Sime Milutinovića pronađene su, moglo bi se reći, pukom srećom zahvaljujući očuvanoj ikoni položenoj na grudi, sa kojom je pesnik po sopstvenoj želji sahranjen.

Nakon ekshumacije, mošti su prebačene i sahranjene na današnje Novo groblje, gde počivaju i danas u porodičnoj grobnici.

Simbolično, ime Sime Milutinovića Sarajlije danas nosi nekolicina ulica u gradovima Srbije.