Šumadijski đir: 3 vrha za 1 vikend | Gde na izlet?!

Šumadija u toplijem delu godine predstavlja izuzetno živopisan krajolik. Ovaj harmonični predeo zatalasanih pobrđa, prekrivenih listopadnim šumama, njivama i voćnjacima, tek povremeno „narušavaju“ blagi vrhovi niskih planina koje se u neobičnom nizu i gotovo meridijanski protežu od Save i Dunava, pa sve do Zapadnog Pomoravlja.

Prostor Šumadije, kao svojevrsno jezgro Centralne Srbije, predstavlja regiju izuzetno lepe i pitome prirode, ali i bogate istorije i tradicije, u kojoj se štošta ima videti.

Uzimajući Beograd kao ishodište, u nastavku sledi svojevrstan itinerer za dvodnevni obilazak nekih od najvećih šumadijskih atrakcija.

Vrh Avale

Većini Beograđana dobro poznata destinacija, Avala je izletište koje uvek pruža određeni užitak, ma koliko puta da ste ga do sada posetili. Ako ste na Avalskom tornju i bili u prošlosti, ovaj „pogled od milion dolara“ prosto ne može da dosadi. Izuzetno lepo uređen prostor sa mnoštvom pešačkih staza i odmorišta, zadovoljava i one sa avanturističkim i sportskim duhom, dok one konformnije po prirodi odličan i atraktivan asfaltni put kroz gustu šumu vodi nadomak samog vrha. A gore, zabavnih sadržaja ima na pretek, ali kako je Avala samo usputna i tek prva stanica na ovom izletu čiji je cilj osvajanje tri vrha, savetujemo šetnju do Spomenika Neznanom junaku koji je ujedno i najviša tačka ove planine (511 metara).

Jezero Trešnja

Krećući se Avalskim putem prema Ralji, nakon 15-ak kilometara pojavljuje se skretanje za lovište i jezero Trešnja. Uzan i vijugav asfaltni put kroz gustu šumu nakon 1,5 kilometra dovodi nas do veštačkog jezerceta koje sa okolnim drvećem predstavlja izrazito lepu ambijentalnu celinu. Isprva izgrađeno kao kolektor za sakupljanje vode u slučaju požara u lovištu, jezero je krajem 60-ih godina postalo jedno od popularnijih izletišta Beograđana. Vrhunac popularnosti doživelo je početkom 80-ih kada je na ovom lokalitetu snimana i jedna legendarna scena „Maratonaca“. Omanji hotel i restoran u neposrednoj blizini jezera, upotpunjavali su ugođaj posetiocima do kraja 90-ih, ali se zbog nebrige oni danas doslovno nalaze u fazi raspadanja. Ipak, utabana staza dužine oko 500 metara omogućava prijatnu šetnju oko jezera, nakon čega valja nastaviti put ka narednoj destinaciji - planini.

Vrh Kosmaja

Nekih 50-ak kilometara udaljen od Beograda, Kosmaj je druga šumadijska planina na našoj ruti. Osim što je viši od Avale (626 metara), Kosmaj je i znatno prostraniji, ali i mnogo manje uređen od najpopularnije „beogradske“ planine. Zapravo, na Kosmaju se konačno stiče onaj utisak koji na Avali verovatno mnogima nedostaje, a to je da se zaista nalazite na planini. Prisniji kontakt sa prirodom i neposredna blizina nekih izuzetno atraktivnih turističkih lokaliteta (manastiri Tresije i Pavlovac, Vidikovac, Spomen-kosturnica na Belom kamenu i dr.), glavni su aduti planine Kosmaj. Ipak, onaj najprepoznatljiviji po kome se Kosmaj razaznaje i sa kilometarskih udaljenosti nalazi se na vrhu Mali Vis (576 metara). U pitanju je impozantni betonski Spomenik borcima kosmajskog partizanskog odreda, koji predstavlja i najčešće odredište svih pohoda na Kosmaj. Najviši vrh planine je, nažalost, fizički nemoguće osvojiti jer je pre više decenija zaposet vojno-strateškim objektima. Stoga se moramo zadovoljiti onim nižim i nastaviti dalje po planu.

Selters banja

Ako se putem preko sela Koraćice spustimo sa Kosmaja, posle 15-ak minuta stižemo u Selters banju, poznato lečilište, odmaralište i jednu od najvažnijih turističkih destinacija u ovom delu Šumadije. Neobično ime banje vodi poreklo od jedne istoimene u Nemačkoj, sa kojom je ova „naša“ po kvalitetu i sastavu mineralne vode veoma slična. U Selters banji tretiraju se mahom ortopedska i oboljenja nervnog sistema, ali u novije vreme njene sadržaje koriste svi koji su željni odmora i relaksacije kroz spa tretmane i brčkanje u bazenima. Ipak, kako je i ovo samo jedna od usputnih destinacija na dvodnevnoj ruti, ovom lepo uređenom banjom se može prošetati i eventualno osvežiti pred nastavak puta.

Markovačko jezero

Okrepljenje se može i prolongirati za desetak minuta ukoliko to želite da učinite u jednom lepom prirodnom ambijentu, pokraj Markovačkog jezera. Naime, samo 5 kilometara od Selters banje, neposredno pre odvajanja za Markovac, nalazi se skretanje za jezero – jednu od najstarijih i najuređenijih vodenih akumulacija u okolini Beograda. Osim što pruža lep ambijentalni doživljaj, ovo jezerce je i pravi raj za ribolovce, kampere i izletnike. Kupanje u njemu u letnjoj sezoni je na sopstvenu odgovornost, zbog odsustva spasilačkih službi, ali zato krug oko jezera pešačkom stazom predstavlja zadovoljstvo u svako doba godine. Na obali jezera postoji nekoliko ugostiteljskih objekata, pa bi Markovačko jezero zaista bila šteta zaobići na ovoj turi.

Spomenik Despotu Stefanu Lazareviću

Popularnosti Markovačkog jezera, kao turističke destinacije, zasigurno doprinosi i blizina jednog istorijski važnog mesta u obližnjem zaseoku Crkvine. Naime, u porti današnje seoske crkve nalazi se spomenik na mestu smrti Despota Stefana Lazarevića, koji datira upravo iz 1427. godine. Na ovom mestu se pomenute godine slavni vladar i prosvetitelj, sin kneza Lazara, iznenada tokom lova srušio sa konja i preminuo. Na mestu gde je pao podignut je kameni spomenik od mermera sa epitafom koji gotovo šest vekova odoleva zubu vremena, različitim društvenim i istorijskim prilikama i meteorološkim uslovima. Ova monolitna skulptura predstavlja jedan od najstarijih spomenika u Srbiji, a tek 1979. godine zaštićen je zakonom kao spomenik kulture od izuzetnog značaja.

Orašac

Do još jednog istorijskog i sudbonosnog mesta stiže se nakon 10-ak kilometara, pravcem prema Aranđelovcu. Istina, retki su oni koji bar u školskim danima nisu posetili Orašac i Marićevića jarugu – lokalitet na kome je 1804. godine doneta odluka o podizanju Prvog srpskog ustanka. Područje sa kog je krenula najmasovnija organizovana pobuna protiv osmanske vlasti, obiluje spomen-obeležjima među kojima se posebno ističu velelepni spomenik od belog mermera posvećen vođi ustanka - voždu Karađorđu Petroviću, zatim Muzej Prvog srpskog ustanka, impozantno zdanje memorijalne škole i seoska crkva. U relativnoj blizini nalazi se, takođe vredno posete, etno selo Karađorđev vajat nakon čega se prvi dan izleta može privesti kraju.

Iz Orašca se za manje od 10 minuta stiže u Aranđelovac, lep gradić u srcu Šumadije u kome se može pronaći solidan smeštaj za odmor i relaksaciju, sumirati dan koji je na izmaku i pripremiti za drugi deo šumadijskog izleta. Sam grad obiluje interesantnim turističkim sadržajima i dostojan je jedne lagane večernje šetnje.

Vrh Bukulje

Drugi dan izleta mogao bi započeti usponom na Bukulju, planinu u čijem je samom podnožju smešten Aranđelovac. Štaviše, uspon na vrh Bukulje može početi već iz centra grada, obeleženom pešačkom stazom koja počinje u gradskom parku, a potom vodi kroz gustu šumu, da bi nas nakon sat i po vremena hoda dovela na vrh ove šumadijske planine, koja dostiže visinu od 696 metara. Na vrhu Bukulje moguće je popeti se na vidikovac sa kog se po vedrom danu kao na dlanu vidi čitava Šumadija. U podnožju vidikovca nalazi se i prijatni kafić u kome je moguće predahnuti, uz kafu ili piće. Ako niste raspoloženi za šetnju do vrha, do istog je moguće doći i autom, za svega 15-ak minuta od centra. Ipak, doživljaj boravka na vrhu biće potpuniji uz malo znoja.

Park i Bukovička banja

Kao što uspon počinje, tako se i spust sa vrha Bukulje obično završava u gradskom parku Aranđelovca, jednom od najlepših parkova u čitavoj zemlji koji obiluje zelenilom, raznobojnim cvećem i diskretno izloženim skulpturama od belog mermera. U njegovoj neposrednoj blizini smeštena je i Bukovička banja - jedan od najuređenijih banjskih kompleksa u zemlji. Naziv nosi po obližnjem selu Bukovik, u čijem je ataru registrovan prvi izvor blagotvorne vode, još krajem 18. veka. Danas se u Banji nalazi Specijalna bolnica za rehabilitaciju „Bukovička banja“, sa četiri uređena izvorišta mineralne vode, u kojoj se ispijanjem lekovite vode i kupanjem u istoj tretiraju i leče najrazličitija oboljenja organizma. Bolnica je smeštena na obodu parka i poseduje nekoliko spoljnih česmi na kojima se svi posetioci, prolaznici i turisti mogu napiti blagotvorne vode, koja će svakako prijati nakon pojačanih fizičkih aktivnosti.

Pećina Risovača

Kada iz pravca Orašca stignemo u Aranđelovac, na samom ulasku u grad dočekaće nas putokaz za Risovačku pećinu. Smeštena u istoimenom brdu, na desnoj dolinskoj strani rečice Kubršnice, ova pećina je lako dostupna svakom znatiželjniku i stoga je jedan od najuređenijih i najposećenijih speleoloških objekata u Srbiji. Iako ne naročito raskošna, grandiozna i bogata pećinskim nakitom, Risovača je izuzetno značajan spomenik prirode sa arheološke, paleontološke i antropološke tačke gledišta, jer je u njoj od sredine prošlog veka do danas pronađeno mnoštvo fosila iz perioda poslednjeg ledenog doba. Pored toga, pronađeni su i dragoceni ostaci praistorijskog čoveka neandertalca, čime se Risovača, po mišljenju stručnjaka, svrstava u tek pet pećina na Balkanu u kojima su otkriveni ostaci pračoveka. Svi ovi pronalasci, fosili i artefakti, izloženi su u Narodnom muzeju Aranđelovca. Samu pećinu moguće je posetiti svakog dana u nedelji u periodu od 9 do 17 časova, po simboličnoj ceni od 200 dinara po osobi.

Oplenac

Nakon posete Risovači napuštamo Aranđelovac i krećemo put Topole, gde se nalazi nova i većini dobro poznata destinacija - Oplenac. Smešteno u srcu Šumadije, ovo brdo predstavlja „bastion“ kraljevske dinastije Karađorđević. Na vrhu brda smeštena je velelepna Crkva Svetog Đorđa koja predstavlja i svojevrsni mauzolej kraljevske dinastije. U kripti ove crkve nalaze se grobnice svih članova porodice Karađorđević, uključujući i njenog rodonačelnika. Unutrašnjost crkve ukrašena je replikama najlepših i najpoznatijih fresaka iz srpskih manastira, izrađenih u mozaiku od preko 40 miliona delića. U neposrednoj blizini crkve nalazi se i Kuća kralja Petra, prilagođena u muzejski prostor sa izloženim portretima članova kraljevske porodice, čiji su autori poznati srpski slikari 19. i 20. veka. Tu je i stara Karađorđeva crkva, kao i deo njegovog konaka. Mesto koje odiše mirom i istorijom, Oplenac je jedna od najpopularnijih turističkih destinacija, ne samo Šumadije, već i čitave Srbije.

Radovanjski lug

Oplenac je ujedno i najjužnija tačka na ovom dvodnevnom izletu, pa bi nakon toga trebalo lagano krenuti nazad prema Beogradu. Upravo poštovaocima Karađorđevića i istorije uopšte biće interesantan put preko sela Radovanje, gde se nalazi i simbolično je obeleženo mesto stradanja vožda Karađorđa. Naime, nakon propasti ustanka i višegodišnjeg izgnanstva, Karađorđe se vratio u Srbiju 1817. godine gde je, u novonastalim okolnostima kojima je upravljao Miloš Obrenović, bio nepoželjan. Strahujući da će mu vlast biti ugrožena povratkom Crnog Đorđa, budući srpski knjaz naložio je njegovo ubistvo. Karađorđa je smrt zatekla u Radovanjskom lugu, gde je njegovo obezglavljeno telo prvobitno i sahranjeno. Danas je to mesto obeleženo drvenim krstom, a u njegovoj neposrednoj blizini podignuta je spomen crkva, koju je narod nazvao Zahvalnica.

Etno selo Moravski konaci

Manje od 15 minuta vožnje potrebno je do jednog od najživopisnijih etno sela u Srbiji. Moravski konaci predstavljaju kompleks autohtonih starinskih kuća koje imaju sasvim praktičnu namenu. Enterijer svake kuće je prilagođen savremenim potrebama turista i u skladu je sa modernim načinom života. Na velikom prostranstvu koje zauzima ovo etno selo nalazi se i veštačko jezero sa devet malih ostrva povezanih drvenim mostićima. Jezero je otvoreno za panoramsku plovidbu, a na njegovoj obali nalaze se i dve vodenice. Pored jezera napravljena je i pešačka staza sa klupama za odmor. Nakon prijatne šetnje i uživanja u prelepo uređenom prostoru etno sela, tu je restoran tradicionalne srpske kuhinje pogodan za ručak i okrepljenje, čime se može staviti tačka na još jedno dvodnevno putovanje po Srbiji.

Tip izleta: Dvodnevni

Prevoz: Automobil/motor

Okvirna kilometraža: 200 km

Fizički zahtevno: 3/5

Prosečan budžet (po osobi): 6,000 – 6,500 RSD