Prijepolje | Top 10 u gradovima Srbije

Manastir Mileševa

Jedan od najznačajnijih nemanjićkih i uopšte srpskih srednjovekovnih manastira nalazi se oko 6 kilometara jugoistočno od Prijepolja, u dolini reke Mileševke. Podignut je 1219. godine, kao zadužbina kralja Vladislava, srednjeg sina Stefana Prvovenčanog i unuka Stefana Nemanje. Građena u raškom stilu, po ugledu na Studenicu i Žiču, Mileševa je jedan od najlepših i najznačajnijih pravoslavnih manastira u Evropi, koji uz veliku religijsku, umetničku i istorijsku vrednost, ima i izuzetno važnu ulogu za turizam prijepoljske opštine. U manastiru Mileševi počivali su posmrtni ostaci Svetog Save sve do 1594. godine kada su ih Turci Osmanlije preneli u Beograd i spalili na Vračaru. Kivot Svetog Save nalazi se i danas u prvoj priprati manastirske crkve. Posebnu vrednost manastira Mileševe čine njegove freske, a najpoznatija među njima bez sumnje je freska Belog anđela, jedno od najlepših dela umetničkog slikarstva Srednjeg veka, ne samo na teritoriji Srbije, već i Evrope. O vrednosti ove freske svedoči i činjenica da se slika Belog anđela, kao univerzalni simbol mira, našla u prvom video zapisu koji je satelitskim putem razmenjen između Evrope i Severne Amerike. Mileševa je, uz podrazumevano poštovanje kućnog reda manastira kao svetog mesta, otvorena za posetioce svakog dana, tokom čitave godine.

Klisura Mileševke

Uzvodno od manastira počinje klisurasta dolina reke Mileševke, koja je zbog svoje izuzetne lepote i očuvanosti prirode proglašena specijalnim rezervatom prirode i zaštićenim područjem prve kategorije. Klisura uklještena među obroncima Jadovnika i Zlatara, duga je oko 24 kilometra i u pojedinim delovima ima odlike kanjona čije litice dostižu visinu i do 1200 metara. Dolina ove planinske reke, desne pritoke Lima, predstavlja stanište velikog broja retkih biljnih (Pančićeva omorika) i životinjskih vrsta (medvedi, divokoze, beloglavi supovi, sokolovi, vidre...). U klisuri Mileševke, nepuna 3 kilometra uzvodno od manastira, u ataru sela Hisardžik, nalazi se srednjovekovno utvrđenje iz 15. veka, zvano Mileševac. Zaštićena kao spomenik kulture, sa tvrđave se pruža predivan pogled na klisuru, a u njenom podnožju nalazi se i jedna od najstarijih džamija u ovom kraju u kojoj se čuva autentičan primerak Kurana star više od tri veka.

Slapovi Sopotnice

Dvadesetak kilometara od Prijepolja, u ataru sela Sopotnica, nalazi se jedan od najlepših spomenika prirode u ovom delu Srbije. U pitanju su slapovi istoimene reke Sopotnice koja izvire na padinama Jadovnika na visini od 1150 metara, a nakon svega tri i po kilometra toka uliva se u Lim, na visini od 465 metara nadmorske visine. Ovako velika visinska razlika između izvora i ušća jedne relativno kratke rečice ukazuje na veliki pad rečnog korita zbog čega se njen tok sastoji iz mnoštva slapova i vodopada (najveći je visine od čak 25 metara) koji predstavljaju izuzetno atraktivnu prirodnu pojavu. U harmoniji sa okolnim zelenilom, starim vodenicama i netaknutom prirodom, ovi slapovi predstavljaju jedinstvenu ambijentalnu celinu jugozapadne Srbije. Do sela Sopotnice stiže se najpre lokalnim asfaltnim, a potom makadamskim putem koji se odvaja od magistrale koja vodi prema Bijelom Polju. Do samih slapova iz sela vodi markirana šumska staza.

Reka Lim

Jedna od najlepših reka Srbije protiče upravo kroz Prijepolje. Od Plavskog jezera na Prokletijama, do stave sa Drinom u BiH, Lim teče na dužini od oko 220 kilometara i otprilike na polovini svog toka protiče kroz Prijepolje. Kao tipična planinska reka odlikuje se bistrom i hladnom vodom zelenkaste boje i mnogobrojnim slapovima u svom koritu koji proizvode karakterističan huk. U toplim letnjim danima predstavlja idealnu opciju za rashlađivanje i rekreativni ribolov, a u proleće i za svojevrsnu avanturu na vodi – rafting ili splavarenje. Nedaleko od centra Prijepolja u Lim se uliva i pomenuta Mileševka, što ovaj grad čini izrazito živopisnim, naročito u toplijem delu godine.

Sveti bor na Kamenoj Gori

Dvadesetak kilometara jugozapadno od Prijepolja, sasvim blizu granice sa Crnom Gorom, nalaze se selo i istoimena visoravan pod nazivom Kamena Gora. Na visini od 800 do blizu 1500 metara, svojim bajkovitim krajolicima ova planina predstavlja izuzetno popularnu destinaciju za seoski turizam, planinarenje ili šetnje u netaknutoj prirodi. Ipak, ono što je čini jedinstvenom u čitavom kraju, pa i u celoj Srbiji, jeste najstarije drvo bora na ovim prostorima. Takozvani Sveti bor star je između 400 i 500 godina i predstavlja svetinju ovdašnjih meštana, u pravom smislu reči. Drvo visoko 13 metara, sa krošnjom širine 18 metara, pamti vekove i velike istorijske događaje, a do izgradnje seoske crkve služilo je i kao mesto bogosluženja. Sveto mesto sastanaka, rastanaka i pomirenja nije samo prirodni fenomen, već i spomenik sa izuzetno velikom tradicionalnom i istorijskom vrednošću koji sa razlogom nosi titulu predela izuzetnik odlika.

Nekropola u Hrti

Prijepoljska opština može se pohvaliti i značajnim arheološkim i istorijskim nasleđem. Nekropola iz 14. veka nalazi se u ataru sela Hrta, oko 16 kilometara južno od Prijepolja. Broji preko 80 masivnih kamenih spomenika (stećaka), ukrašenih rozetama, ornamentima i različitim srednjovekovnim simbolima. S obzirom na to da stećcima ne postoje tragovi pisma, arheolozi veruju da se radi o porodičnom groblju Od 2016. godine, uz još dve nekropole u Srbiji, nalazi se na UNESCO-voj listi zaštićenih spomenika. Brigu o ovom retkom i jedinstvenom spomeniku kulture vode sami meštani sela koji već više od šest vekova stasavaju pored srednjovekovne nektopole.

Sahat-kula

Možda i glavni simbol Prijepolja, Sahat-kula nalazi se na obodu današnjeg gradskog parka, na uglu ulica Vladimira Perića Valtera i Rifata Burdževića. Veruje se da potiče sa kraja 16. veka, iz perioda kada su ovakvi objekti zidani širom Osmanskog carstva, mada o tačnoj godini i graditelju nema pouzdanih podataka. Po pravilu locirana blizu džamije, Sahat-kula ima časovnike na sve četiri strane, a kuriozitet je da su brojevi na njima izrađeni i rimskim i arapskim pismom.

Ibrahim-pašina džamija

Najstarija džamija u Prijepolju nalazi se u neposrednoj blizini Šarampovskog mosta, a izgrađena je 1572. godine. Njen pokrovitelj, Ibrahim-paša, bio je sin hercegovačkog subaše i zapovednik turskog odreda koji je čuvao most na Limu i put prema Taslidži (današnjim Pljevljima). Za više od četiri veka postojanja, džamija je rušena više puta, a najveća oštećenja zadobila je tokom tursko-ugarskih ratova u 18. veku, kada je uništena kompletna biblioteka i arhiva ove islamske bogomolje. O starosti i autentičnosti Ibrahim-pašine džamije svedoči i obližnje groblje na kome i danas opstaju spomenici stari više vekova.

Vidikovac Sokolica

Krajem 2016. godine Prijepolje je postalo bogatije za još jednu turističku atrakciju - vidikovac Sokolica. Izgrađen na oko 680 metara nadmorske visine, na isturenom brdu zapadno od grada, ovaj vidikovac predstavlja mesto sa kog se može videti doslovno čitavo Prijepolje, kao i ušće Mileševke u Lim. Plavo-zelena pritoka Drine deli ovaj grad na Šehovića i Hašimbegovića polje, dok se iznad njih unedogled izdižu vrhovi okolnih planina čineći pogled sa Sokolice spektakularnim. Relativno blizu grada, uz malo fizičkog napora Sokolica je lako dostupna i bila bi šteta zaobići je prilikom posete ovom kraju.

Poznati Prijepoljci

VLADE DIVAC (1968 - ), proslavljeni srpski i jugoslovenski košarkaš, član košarkaške Kuće slavnih i jedan od najuspešnijih evropskih košarkaša svih vremena. Profesionalnu karijeru započeo je u Slogi iz Kraljeva, da bi ga, preko Partizana, put odveo do najkvalitetnije lige na svetu u kojoj je proveo punih 14 sezona, igrajući za LA Lejkers, Šarlot i Sakramento. Osvajač je čak osam zlatnih i dve srebrne medalje sa svim reprezentativnim selekcijama Jugoslavije i SCG. Po završetku igračke karijere radio je kao skaut, od 2009. do 2016. godine bio je predsednik Olimpijskog komiteta Srbije, a trenutno se nalazi na funkciji generalnog menadžera NBA franšize Sakramento Kings. Jedan od najtrofejnijih srpskih košarkaša svih vremena, sve svoje medalje poklonio je gradskom Muzeju Prijepolja.

VLADIMIR PERIĆ VALTER (1919 - 1945), obaveštajac, jedan od organizatora NOB u Sarajevu i heroj socijalističke revolucije u Jugoslaviji. Njegovi doživljaji iz Drugog svetskog rata poslužili su kao inspiracija za snimanje kultnog partizanskog filma „Valter brani Sarajevo“, koji je slavu čuvenog Valtera proneo širom socijalističkog dela planete, a ponajviše u Kini.