Niš | Top 10 u gradovima Srbije

Trg kralja Milana

Glavni i najveći gradski trg u Nišu nazvan je po kralju Milanu Obrenoviću. Nalazi se na levoj obali Nišave, naspram tvrđave. Nastanak trga predstavlja i širenje grada na levu obalu reke, jer se dotadašnji grad nalazio oko tvrđave. Prostor današnjeg trga formiran je nakon Tursko-Austrijskog rata krajem 17. veka. U drugoj polovini 19. veka trg poprima današnje oblike a nedugo zatim dobija i naziv. Većina objekata na trgu potiče iz dvadesetih godina prošlog veka, a pred Drugi svetski rat postavljen je Spomenik oslobodiocima Niša koji se na istom mestu nalazi i danas. Naredna rekonstrukcija, nakon Drugog svetskog rata donela je i nove građevine poput modernog i prepoznatljivog zdanja hotela Ambasador. Trg Kralja Milana je glavno mesto okupljanja Nišlija i nezaobilazna destinacija pri poseti ovom gradu.

Niška tvrđava

Naspram glavnog gradskog trga, odmah preko Nišave, nalazi se jedna od najvećih i najočuvanijih srednjovekovnih tvrđava na prostoru Srbije. Na ruševinama antičkog, vizantijskog i srednjevekovnog utvrđenja, početkom 18. veka izgrađena je tvrđava čiji se ostaci i zidine i danas mogu videti u centru Niša. Arheološki nalazi ukazuju na postojanje utvrđenja na ovom prostoru još tokom 2. veka. U ovom rimskom kastrumu rodili su se, upravo spomenuti, carevi Konstantin Veliki i Konstancije III. Današnje utvrđenje podigle su Osmanlije 1719 - 1723. godine. Tvrđava ima poligonalan oblik i četiri ulaza - Stambol, Beogradska, Vodena i Vidinska vrata. Veliki broj značajnih objekata je i dalje očuvan, poput bedema, Bali-begove džamije, hamama, barutane i dr. U sastavu Niške tvrđave nalazi se i meteorološka stanica koja meri i beleži podatke o vremenu još od 1889. godine. Niška tvrđava je verovatno i najveća turistička atrakcija Niša, a unutar njenih zidina se već godinama održava i prestižni džez festival Nišville.

Spomenik caru Konstantinu

Na nišavskom keju, baš naspram Niške tvrđave, nalazi se spomenik rimskom Caru Konstantinu. Podignut je povodom obeležavanja 1700. godišnjice donošenja Milanskog edikta i predstavlja poklon katoličke crkve gradu Nišu. Skulptura simbolizuje dva bitna događaja iz života cara Konstantina – donošenje Milanskog edikta i Bitku kod Milvijskog mosta. Car Konstantin Veliki rođen je u Nišu, odnosno Naisu, oko 272. godine i smatra se jednim od najznačajnijih rimskih careva.

Kazandžijsko sokače

Niš je oduvek poznat kao grad meraklija, ljubitelja kafana, druženja, dobrih jela i pića. Još samo poneki deo Niša čuva priče tih davnih hedonista. Jedno od takvih mesta, koje i dalje izgleda kao pre stopedeset godina i u kojem se krije još po neka stara kafana, jeste Kazandžijsko sokače (danas Kopitareva ulica). Izgrađen je u prvoj polovini 18. veka i danas predstavlja ostatak stare zanatske čaršije u centru grada. Među zanatlijama najviše je bilo kazandžija (majstora za kazane i drugo metalno posuđe) pa je po njima i čitava ulica dobila naziv. Dugačka je svega stotinak metara. Sastoji se od starih, najčešće prizemnih kuća građenih u balkanskom stilu, koje su služile kao zanatske radnje a neretko i za stanovanje. Danas se u većini njih nalaze restorani, kafići i poslastičarnice. Na samom početku čaršije nalazi se interesantan spomenik Stevanu Sremcu i Kalči, jedan od simbola Niša. Zbog izuzetne arhitektonske vrednosti čaršija je pod zaštitom države.

Spomenik na Čegru

Na brdu Čegar, nedaleko od sela Kamenica, nalazi se spomenik posvećen antologijskom događaju srpske istorije. Na ovom mestu se u Prvom srpskom ustanku 1809. godine odigrala čuvena bitka na Čegru, u kojoj je srpsku vojsku predvodio vojvoda Stevan Sinđelić. Braneći šanac od napada Turaka koji su nadirali u velikom broju, bez šansi da odbrani položaj, Stevan Sinđelić je svesno žrtvovao svoj život, pucajući kuburom u barutni magacin čime je pobio veliki broj neprijateljskih vojnika, ali i sebe. Ovim činom je okončana bitka Čegarska bitka, u kojoj je stradalo oko 6 000 Turaka i 4 000 Srba. Spomenik je podignut 1927. godine i delo je ruskog arhitekte i emigranta Julijana Djupona.

Ćele kula

Nakon Bitke na Čegru usledila je velika odmazda Osmanlija. Da bi zaplašio srpsko stanovništvo, niški Hursid-paša naredio je da se sakupe sve lobanje poginulih srpskih vojnika i da se uzidaju u zid kule na izlazu iz grada, nadomak Carigradskog druma. Kula je nazvana Ćele kula i u nju je uzidano ukupno 952 lobanje. Kula je, usled atmosferskih uticaja dosta stradala tokom vremena sve do 1892. godine kada je Dimitrije Leko projektovao kapelu kako bi je zaštitio. Ćele kula je spomenik kulture od izuzetnog značaja.

Saborni hram Silaska Svetog Duha na Apostole

Niška Saborna crkva jedna je od najlepših primera srpskog graditeljstva 19. veka. Treća je po veličini u Srbiji, odmah nakon Hrama Svetog Save i Crkve Svetog Marka u Beogradu. Izgradnja crkve počela je nakon potpisivanja Pariskog mira 1856. godine čime je priznato hrišćanstvo u Otomanskoj imperiji i stvoreni su uslovi za izgradnju crkava. Hram je završen 1872. godine na tadašnjoj lokaciji u gradu u kojoj je živelo srpsko stanovništvo. Freskopis je završen tridesetih godina 20. veka, a majstor je bio akademski slikar Vladimir Predojević. Hram je teško oštećen tokom savezničkog bombardovanja 1944. godine, a tokom 2001. godine zahvatio ga je veliki požar nakon čega su ostale samo zidine. Obnovljen je 2006. godine prema nekadašnjem izgledu.

Narodni muzej u Nišu

Narodni muzej u Nišu osnovan je 1933. godine usled potrebe da se sačuvaju i prikažu brojni predmeti pronađeni na teritoriji grada. U narednim godinama vršen je veliki broj istraživanja koja su preknuta Drugim svetskim ratom kada je zgrada muzeja bombardovana. Tada je, nažalost, uništen i veliki broj eksponata. Nakon rata muzej se seli u novu zgradu u kojoj se i danas nalazi. Muzej poseduje oko 40 000 eksponata iz oblasti istorije, arheologije i istorije umetnosti, a u okviru muzeja nalaze se i dve spomen zbirke – pesnika Branka Miljkovića i legendarnog pripovedača Stevana Sremca. U Narodnom muzeju izdvajaju se istraživačka odeljenja za arheologiju, istoriju, istoriju umetnosti, etnologiju, numizmatiku i epigrafiku kao i odeljenje književne zaostavštine.

Koncentracioni logor Crveni krst

Koncentracioni logor Crveni krst osnovan je ubrzo po nemačkoj okupaciji Srbije 1941. godine. Logor je nastao u zgradama srpske vojske u industrijskom delu grada. Kroz logor je prošlo oko 30 000 ljudi, dok je oko 10 000 streljano na Bubnju, dok su ostali uglavnom prebacivani u logore širom Evrope. U logoru Crveni krst desilo se i prvo organizovano bekstvo iz jednog koncentracionog logora u Evropi. Logor je oslobođen 1944. godine, a 1956. godine pretvoren je u muzejski prostor, nalik mnogim sličnim u Evropi, pod nazivom Memorijalni kompleks ,,12. februar” .

Arheološko nalazište Medijana

Još jedan dokaz o bogatoj antičkoj istoriji Niša je rimsko naselje koje se nalazilo nekoliko kilometara od današnjeg centra grada. U pitanju je arheološko nalazište Medijana, nastalo u vreme vladavine Konstantina Velikog i njegovih sinova. Do sada je evidentirano dvadesetak antičkih građevina – vila, termi, nekropola, crkve, vojničkih baraka, tornja, itd. Medijana je korišćena kao carska vila sa velikim poljoprivrednim imanjem. Bila je bila aktivna od kraja 3. do sredine 5. veka kada su je uništili Huni.