Nikolaj II Romanov| Poreklo naziva ulica

Nikolaj II Aleksandrovič Romanov (1868 – 1918) bio je poslednji ruski car i veliki prijatelj Srbije, sveruski monarh čijim je svirepim ubistvom, nakon Oktobarske revolucije, ugašena dinastija koja je više od tri veka bila simbol carske Rusije.

Kao najstariji sin cara Aleksandra III, na presto je došao nakon iznenadne očeve smrti, sa samo 26 godina stekavši titulu imperatora Rusije, kralja Poljske i velikog kneza Finske.

Sa vladarskom titulom morala je doći i ženidba. Car Nikolaj oženio se četiri godine mlađom nemačkom plemkinjom Alisijom fon Hesen, svojom ljubavi iz detinjstva. U tako visokim krugovima, u to vreme brak iz ljubavi, a ne striktnog interesa, bio je izuzetna retkost. Promenivši veru i ime, Alisija je krštena u pravoslavlju kao Aleksandra Fjodorovna, a istorija je pamti kao caricu Aleksandru.

Car Nikolaj i carica Aleksandra imali su neuobičajeno skladan brak, a svoju ljubav krunisali su sa petoro potomaka - četiri kćerke (kneginje Olga, Tatjana, Marija i Anastasija) i sinom (carević Aleksej).

Političke i društvene prilike u kojima je car Nikolaj II delovao, bile su krajnje nepovoljne. Bilo je to vreme urušavanja apsolutističkih monarhija kao oblika vlasti, a Ruska carevina bila je jedna od poslednjih preostalih u Evropi. Iako je za vreme Nikolajevog carevanja Rusija doživela značajan ekonomski napredak, veliki deo naroda živeo je u bedi. Ovakve prilike pogodovale su revolucionarnim pokretima vođenim idejom o socijalnoj jednakosti, koji su jačali i sve žešće ustajali protiv neograničene carske vlasti i aristokratskih privilegija. Ipak, veći deo ruskog naroda na početku 20. veka, voleo je svog cara.

Međutim, protesti, štrajkovi i nemiri potresali su Moskvu i Petrograd. Porazom u Rusko-japanskom ratu i nizom poteza javno okarakterisanih kao samovolja Cara, Nikolaj je počeo da gubi poverenje radnika i seljaka. Donošenje ustava i pokušaji uvođenja parlamentarne monarhije su propali, a opšte nezadovoljstvo u ruskom društvu raslo je do, ispostaviće se, neslućenih granica i katastrofalnih posledica.

Radikalni socijalistički revolucionari – boljševici, uz podršku Nemačkog carstva, intenzivirali su svoje akcije koje će kulminirati 1917. godine Februarskom revolucijom nakon koje je Car abdicirao, i potom Oktobarskom revolucijom kojom su boljševici konačno preuzeli vlast u Rusiji, udarivši temelje Sovjetskom Savezu koji će narednih 70 godina biti svetionik komunističkog sveta.

Progon carske porodice Romanov nije završen ni sa svrgavanjem Nikolaja sa prestola. Naprotiv, usledio je jedan od najsvirepijih događaja u istoriji ruske države i modernog sveta uopšte.

U noći između 16. i 17. jula 1918. godine, Car Nikolaj i carica Aleksandra, zajedno sa svojom decom i nekolicinom odanih prijatelja, svirepo su likvidirani u zatočeništvu i potom izmasakrirani bajonetima. Njihovi posmrtni ostaci bačeni su u jamu, spaljeni i sprženi sumpornom kiselinom, kako bi se zatro svaki trag njihovog fizičkog postojanja.

Namera boljševika bila je smislena jer pouzdani posmrtni ostaci carske porodice ni do danas nisu oktriveni.

Ruska pravoslavna crkva kanonizovala je Svetu carsku porodicu i proglasila ih za mučenike 2000. godine.

U spoljnoj politici, Car Nikolaj II bio je tradicionalno veliki prijatelj srpskog naroda i čovek koji je, osim svesrdne materijalne pomoći tokom Prvog svetskog rata, direktno uslovio saveznike i omogućio spašavanje i oporavak srpske vojske nakon prelaska preko Albanije.

U znak zahvalnosti, kralj Aleksandar Karađorđević i Kraljevina Jugoslavija prihvatili su nakon Oktobarske revolucije na desetine hiljada ruskih emigranata, takozvanih „belih“ Rusa, odanih svom Caru i tradiciji do kraja života.

Velelepni spomenik Caru Nikolaju II Romanovu danas krasi plato ispred Devojačkog parka u Beogradu, a ime Svetog Cara nosi i nekoliko ulica u zemlji.