Dr Laza Lazarević | Poreklo naziva ulica

Lazar Lazarević (1851 – 1891) bio je srpski lekar, naučnik, pisac i akademik koji je za svog kratkog života ostavio izrazito dubok trag u srpskoj, ali i svetskoj medicini i književnosti.

Rođen u Šapcu, u trgovačkoj porodici, u rodnom gradu je započeo i svoje školovanje, da bi se nakon očeve smrti preselio kod starije sestre u Beograd. Nakon svršene gimnazije, na Velikoj školi upisuje prava, studije završava u najkraćem roku i već sa 20 godina postaje diplomirani pravnik.

Ipak, sudbina je Lazi Lazareviću, reklo bi se, namenila sasvim drugačiju ulogu. Kao uzoran student Velike škole nagrađen je državnom stipendijom za studije medicine u Parizu. Iste je onemogućio jednogodišnji francusko-pruski rat. Na obnovljenom konkursu iduće godine Laza je ponovo dobio stipendiju za medicinske studije, ovog puta u Berlinu. Ali, stvari se ni ovog puta nisu odvijale „glatko“, jer pred sam kraj studija izbija prvi srpsko-turski rat (1876), Laza se odaziva pozivu otadžbine na mobilizaciju i napušta fakultet. U ratovima učestvuje kao vojni lekar i stiče odlikovanja. Tri godine kasnije, vraća se u Berlin, završava studije, a nedugo zatim i doktorira.

Od povratka iz Nemačke do kraja svog života, Laza Lazarević radio je kao lekar i bio naročito uspešan u oblastima neurologije i medicinske dijagnostike. To ga je ujedno preporučilo i učinilo ličnim lekarom kralja Milana Obrenovića.

Naučni doprinos Laze Lazarevića medicinskoj nauci, i to na svetskom nivou, ogleda se u uspešnom dijagnostikovanju simptoma išijasa – prvi je utvrdio da je uzrok bola kod lumboišijalgije istezanje nerva, a ne pritisak mišića na isti, kako se do tada verovalo.

Osim u medicini, pravnik i lekar Dr Laza Lazarević bio je podjednako uspešan i u književnosti. Od malena vezan za knjigu, počeo je da piše tek u zrelim godinama. Svojim jedinstvenim stilom, čiji su zaštitni znak tradicionalne patrijarhalne vrednosti, kao i psihološka pozadina glavnih likova, svrstava se u začetnike realističkog pravca u srpskoj književnosti.

Među nekolicinom pripovedaka, kao svojevrsna remek-dela srpske književnosti izdvajaju se „Prvi put s ocem na jutrenje“, „Sve će to narod pozlatiti“, „Verter“, „Švabica“, „Školska ikona“, itd.

Kruna književnog stvaralaštva Laze Lazarevića došla je tri godine preko nego što će se veliki pisac i lekar upokojiti, upisivanjem u redovne članove Srpske kraljevske akademije.

I pored toga što je u ratu i miru lečio i izlečio stotine ljudi, svoj sopstveni život nije uspeo da sačuva. Dr Laza Lazarević umro je sa nepunih 40 godina od posledica tuberkuloze, jedne od najsmrtonosnijih bolesti tog vremena. Do kojih bi naučnih i umetničkih visina dosegao da je poživeo duže, može se samo nagađati.

Ime Dr Laze Lazarevića danas nosi veliki broj ulica u gradovima Srbije, mnoge škole, kao i klinika za neuropsihijatrijske bolesti u Beogradu.