“Ovčarski dani” u Sakulama: Mesto okupljanja stočara iz regiona odakle može da se ponese čak i magar

Na svega tridesetak kilometara od Beograda ka Zrenjaninu, odmah iza Barande, nalazi se selo koje svake godine ogranizuje manifestaciju posvećenu stočarstvu. “Ovčarski dani” u Sakulama, u opštini Opovo, okupljaju poljoprivrednike uzgajivače, ali i posetioce širom Srbije koji bi da prikupe znanje o stočarstvu i pazare domaće proizvode.

Manifestacija se održava u drugoj polovini marta, a organizuje je Udruženje stočara “Ovčar”. Ona se sastoji iz mnoštva zanimljivih sadržaja, a jedan od najinteresantnijih detalja očekuje samo najsrećnije posetioce na završnoj večeri.

Kako su ovce dobile svoj regionalni sajam u Sakulama

Više od 300 hektara plodnih pašnjaka u dolini reke Tamiš, kao i bogatstvo regije vodom, zaslužno je za konstantni uspon stočarske poljoprivrede u ovom delu Banata. Osim ovaca, ovde se u zavidnom broju uzgajaju i krave, a kako bi unapredili proizvodnju i plasman, poljoprivrednici su još sredinom devedesetih godina osnovali Udruženje “Ovčar”.

Od 1997. godine počeli su da organizuju preteče današnjeg stočarskog festivala, koji je vremenom postao regionalni stočni sajam i važan događaj u ovom južnobanatskom selu. O popularnosti “Ovčarskih dana” govori činjenica da je manifestacija čak bila uvrštena u veliki evropski projekat “Banat 22”, sa još 21 manifestacijom srpskog i rumunskog dela Banata. To znači da se ovaj stočarski sajam našao i u Strategiji razvoja ovog regiona Vojvodine.

Šta očekuje posetioce “Ovčarskih dana”

Jedna od prepoznatljivih tačaka Sakula je pravoslavna crkva Svetog Nikole, a upravo  u blizini ovog zdanja održava se stočarska manifestacija koja je simbol sela, pored čuvenih roda koje se svake godine tu vraćaju. Na crkvenom platou se postavljaju posebni boksovi u kojima uzgajivači iz čitavog regiona predstavljaju svoje primerke. Oni se ponose svojim ovcama i kravama i smelo ih predstavljaju žiriju i publici na ovoj neobičnoj izložbi.

Takmičenje se održava u nekoliko kategorija, kao što su jagnjad, ženska i muška šilježad (starosti od 6 do 12 meseci), ovnovi i kolekcije ovaca (po 5 reprezentativnih primeraka). Posebno se ocenjuju i ovnovi stariji od tri godine. Sa druge strane, u grupi krava se takmiče junice, prvotelke i krave, tako da su pol i godine starosti ono što deli stoku koja učestvuje na kategorije.

Mnoge impozantne rase poput ovnova cigaja takmiče se za prastižna priznanja festivala, pa posao žirija nije uvek lak. Ovi primerci sa crnim glavama, dugim ušima, repovima i svojom neobičnom veličinom, obično zadive posetioce koji prilaze odgajivačima i traže informacije kako ih je najbolje uzgajati.

U okviru programa se, pored izložbi i smotre ovaca i krava, održava i izložba ovčarskih pasa, dok gurmane posebno raduje takmičenje u kuvanju ovčijeg paprikaša, takozvanog “čobanca”. Svako sa “Ovčarskih dana” može da ponese i neki od etno suvenira sa bazara starih zanata i proizvoda.

Vredi videti i doživeti i raznorazne koncerte, zatim folklorni festival koji prikazuje kulturnu tradiciju kraja. Organizuju se i likovna kolonija i etno izložba. Poseban događaj po kome je manifestacija postala čuvena je neobična trka na magarcima, koja uvek privuče mnogo radoznalih gledalaca.

“Ovčarski dani” obično traju dva dana, a završavaju se uveče i to “Čobanskim balom” koji može da vidi ograničen broj posetilaca, jer se prodaje svega 500 ulaznica. Jedna od atrakcija ove večeri je i čuvena čobanska tombola, na kojoj je glavna nagrada - magare.

Značaj stočarstva za lokalnu poljoprivredu

Stočarstvo nije samo deo poljoprivrede, već i deo kulture i tradicije Banata i Vojvodine. Njegovo jačanje doprinosi ekonomskom napretku, očuvanju sela i boljoj prehrambenoj sigurnosti regiona. Kao značajan izvor prihoda za poljoprivredna domaćinstva i farme, stočarstvo na ovim prostorima opstaje i razvija se vekovima unazad.

Stočastvo inače omogućava zapošljavanje u ruralnim područjima, od proizvodnje hrane za stoku do prerade i distribucije. Ono je povezano sa industrijama mleka, mesa, kože i vune, što dodano doprinosi regionalnom privrednom razvoju. Zato i ne čudi što manifestacija poput “Ovčarskih dana” zauzima značajno mesto u kalendaru događaja regiona i što se naveliko promoviše i podržava i od strane lokalne samouprave.

Glavni izvor prehrane i izazovi poljoprivrednika

Stočarstvo je jedan od osnovnih izvora ljudske ishrane. Mlečno i mesno govedarstvo, svinjarstvo i živinarstvo osiguravaju stabilnu proizvodnju hrane za lokalno tržište. Tradicionalno svinjarstvo u Banatu takođe ima dugu istoriju i važno je za prehrambenu industriju Vojvodine. Razvoj organskih i specijalizovanih proizvoda, kao što su domaći sirevi ili suhomesnati proizvodi, poboljšava ponudu i konkurentnost.

Meso i mlečni proizvodi iz Vojvodine sve su traženiji na domaćem i međunarodnom tržištu. Modernizacija farmi i postepeno uvođenje standarda Evropske unije otvaraju mogućnosti za izvoz i konkurentnost srpske stočarske industrije.

Međutim, kao i ostale grane privrede, i poljoprivrednici se suočavaju sa brojnim izazovima u ovoj grani, kao što su visoki troškovi stočne hrane, nepredvidivost tržišta i konstantna potreba za modernizacijom farmi.

Nusproizvodi stočarstva i kako se oni koriste

Još jedan od benefita stočarstva u poljoprivredi je i stajsko đubrivo koje poboljšava kvalitet zemljišta i smanjuje potrebu za veštačkim đubrivima. Integracija stočarstva i ratarstva omogućava bolju iskorišćenost resursa, time što se pašnjaci i ostaci žetve koriste za ishranu stoke. Rotacija poljoprivrednih kultura (gajenje jedne pa druge vrste) u kombinaciji sa stočarstvom, smanjuje iscrpljivanje zemljišta i eroziju.

Sve to praktikuju poljoprivrednici u Banatu, pa je zato ovo i najplodniji deo regiona. Nije uzalud Banat u prošlosti nazivan žitnicom nekadašnje Austrougarske carevine. Mnogo toga se zadržalo iz tradicionalne proizvodnje, dok se danas većinom poljoprivreda modernizovala. Upravo su “Ovčarski dani” u Sakulama događaj koji čuva stočarsku tradiciju ovog kraja, koja se generacijama prenosila “s kolena na koleno” među Lalama, pa se sada i mladi uveliko vraćaju uzgoju ovaca i goveda.