Muzej Ras u Novom Pazaru | Muzeji Srbije

Od skromne zbirke do muzeja kompleksnog tipa - tako bi se ukratko moglo opisati višedecenijsko delovanje Muzeja Ras u Novom Pazaru.

Gradski muzej Novog Pazara osnovan je 1953. godine, a današnji naziv nosi od 1. januara 1987. Muzej Ras je 2013. godine proglašen institucijom od nacionalnog značaja i predstavlja jednu od najznačajnijih ustanova kulture u unutrašnjosti Srbije.

U novopazarskom muzeju čuvaju se eksponati koji svedoče o kulturama i civilizacijama najstarijih vremena na ovim prostorima. Sekira iz kamenog doba, osmanska odlikovanja, zlatovez iz 19. veka, „Enigma“- mašina za slanje šifrovanih poruka iz Drugog svetskog rata samo su neki od predmeta zahvaljujući kojima se ovaj muzej izdvaja, ne samo u Srbiji nego i u regionu.

Praistorijska vitrina, nakit iz metalnog doba…

Na izvoru reke Ibar kod Rožaja pronađena je brušena sekira koja datira iz praistorije i ona je najstariji predmet u muzeju. U takozvanoj praistorijskoj vitrini nalaze se i kalupi, koplja, kao i kosti pećinske lisice i medveda.

Stalna postavka muzeja hronološki je poređana i sadrži predmete koji su pronađeni na nekoliko arheoloških lokaliteta na Pešterskoj visoravni, kod Tutina, Sjenice i Novog Pazara. Muzejski predmeti, oruđe, nakit, novac, oružje, ordenje, knjige, fotografije i isečci iz novina svedoče o imperijama, kulturama i umetnostima koje su se ukrštale na ovim prostorima.

O burnim vremenima ovog područja svedoče koplja iz metalnog doba i nakit.

Misiraba, Enigma, medžidije…

U Muzeju Ras čuva se „misiraba“, vredni primer zlatoveza koji je specifičan za ovaj deo Srbije. „Misiraba“ se nalazila na ženskoj nošnji koja se pripremala za mlade hanume i neveste i nosile su ih podjednako žene iz hrišćanskih i muslimanskih gradskih porodica.

Posebnu pažnju posetilaca privlači istorijsko odeljenje muzeja.

Raritet među izloženim predmetima je mašina za šifrovano slanje podataka iz Drugog svetskog rata marke „Mercedes - Euklid“, poznatija kao „Enigma“. Pretpostavlja se da je na ove prostore mašina dospela nakon što se nemačka okupaciona vojska povlačila iz Grčke. Čuvenu mašinu dešifrovao je engleski matematičar Alan Tjuring, promenivši time tok Drugog svetskog rata.

Takođe, izdvaja se i ordenje osmanskog sultana Abdulmedžida I, takozvane „medžidije“.

O osnivanju Novog Pazara govori sačuvani dokument iz 1455. godine, a o postavljanju konzula u ovom gradu svedoči dopis Malog veća Dubrovačke republike iz 1461. godine.

Polovina izložbenog prostora posvećena je Sandžaku, tako da posetioci mogu da vide kako je u Novom Pazaru izgledao životni prostor s kraja 19. i početkom 20. veka. Dnevne sobe koje poseduju originalni nameštaj i predmete, kao i detalje jedne pravoslavne i jedne muslimanske porodice podsećaju na neka drugačija vremena.

U muzeju su predstavljeni i eksponati koji prikazuju način odevanja, ishranu i kulturu življenja na ovim prostorima, ali i sitnice koje su u ovom kraju simbolizovale prestiž pre dva veka.

Autentičan prostor i 5800 muzejskih predmeta…

Stara gradska kuća klasične osmanske arhitekture na Žitnom trgu u centru Novog Pazara podseća na bogatu kulturu i tradiciju ovog dela Srbije. U autentičnom, ali skučenom prostoru Muzeja Ras izloženo je oko 5800 predmeta iz arheologije, numizmatike, etnologije, istorije, savremenog likovnog stvaralaštva i primenjene umetnosti.

Za sve ljubitelje istorijsko-kulturnog nasleđa Sandžaka i okoline muzej je otvoren radnim danima od 8 do 20h i subotom od 9 do 14h. Za grupne posete neophodno je zakazivanje termina telefonom ili putem emaila.