Mohandas (Mahatma) Gandi | Poreklo naziva ulica

Mohandas Karamčand Gandi (1869 – 1948) jedan je od najznačajnijih državnika u istoriji možda i celokupne ljudske civilizacije, simbol nenasilne borbe za slobodu, miroljubivog otpora protiv moćnih ugnjetača i večita inspiracija slobodoumnim narodima širom planete.

„Otac“ indijske nacije rođen je 1869. godine u gradu Porbandar, u (tada) Britanskoj Indiji. Pripadajući izrazito religioznoj hinduističkoj porodici, još kao dete podučen je vrednostima kao što su post (radi fizičkog i duhovnog pročišćenja), tolerancija prema ljudima različitih stavova i veroispovesti i milosrđe prema siromašnima, koje su ga vodile i obeležile čitav njegov život.

Kao što običaji u Indiji najčešće nalažu, ugovorenim brakom oženio se veoma rano, sa svega 13 godina i to devojčicom samo godinu dana starijom od njega. Sa njom je ostao do kraja svog života i iznedrio četiri sina, ali se već u tridesetim godinama odrekao ovozemaljskih zadovoljstava i odlučio za strogi post, asketski i spiritualni način života, celibat i meditaciju.

Završivši prava u Londonu, a nemogavši da pokrene sopstvenu advokatsku praksu u Indiji, u potrazi za poslom obreo se u Južnoafričkoj republici (krajem 19. veka takođe britanskoj koloniji), gde se prvi put susreo sa rasnim diskriminacijama i obespravljivanjem ljudi na osnovu boje kože – izbačen je iz voza jer je odbio da pređe iz vagona prve klase u treću, namenjenu „obojenima“, iako je posedovao validnu kartu. Ovakav rasistički gest britanskih kolonijalista, kao i niz drugih predrasuda i nepravdi prema ne-belačkom stanovništvu, naveo ga je na razmišljanje o položaju indijskog naroda pod britanskom čizmom.

Gandijeva borba protiv britanske imperije trajala je skoro trideset godina i prepuna je važnih i revolucionarnih događaja – od priznavanja osnovnih ljudskih prava indijskog naroda do proglašenja nezavisnosti Indije 1947. godine.

Milioni stranica, tomovi knjiga i kilometri filmskih traka napisani su i snimljeni o Mohandasu Gandiju, jedinstvenom i najsvetlijem primeru uspešne nenasilne borbe protiv ugnjetavanja i rasne diskriminacije jednog naroda. I to kakvog - gotovo najbrojnijeg na planeti.

Njegovo delo postalo je ideal borbe za slobodu obespravljenih naroda širom planete i inspiracija budućim naraštajima čiji su izdanci bili i Nelson Mandela, Martin Luter King i drugi.

Veliki indijski književnik i filozof, Rabindranat Tagore, nazvao ga je Velikom dušom. Velika duša na tradicionalnom indijskom jeziku (sanskritu) kaže se Mahatma. Otuda i Mahatma Gandi.

Ime Mahatme Gandija danas nose ulice u Beogradu i Kragujevcu, a na Savskom keju u novobeogradskom bloku 70 nalazi se i spomenik velikom državniku.