Branislav Nušić | Poreklo naziva ulica

Branislav Nušić (1864 - 1938) bio je jedan od najznačajnijih srpskih književnika, neprevaziđeni pisac socioloških drama i romana u kojima su komičnim pristupom genijalno prikazane sve manjkavosti srpskog društva s kraja 19. i početka 20. veka.

Rođen je u Beogradu, pod imenom Alkibijad Nuša, kao sin bogatog cincarskog trgovca Georgiosa Nuše. Kuća u kojoj je rođen predstavlja velelepno zdanje u kojem je kasnije smeštena (a i danas se nalazi) Narodna banka Srbije.

Ipak, ubrzo po rođenju otac gubi bogatstvo, pa se porodica seli u Smederevo, u kome Alkibijad provodi detinjstvo, završava osnovnu školu i prve razrede gimnazije. Potom se vraća u Beograd, gde završava više razrede gimnazije i polaže maturu, da bi sa sticanjem punoletstva promenio svoje ime u Branislav Nušić.

Prva Nušićeva pisanija nastala su tokom školskih dana. Svoju prvu, a kasnije legendarnu, komediju „Narodni poslanik“ napisao je sa samo 19 godina, ali je ista zbog ismevanja tadašnje političke scene Kneževine Srbije, na objavljivanje čekala punih 13 godina.

Politički rasvešćen još kao vrlo mlad, Nušićevi stavovi u početku su bili usmereni ka otvorenom ruganju režimu i opštem društvenom poretku, naročito nakon pogubnog srpsko-bugarskog rata u kome je i sam učestvovao. Zbog neskrivenih, pa još i humorom „okupanih“ kritika na račun monarhije, parlamenta, birokratije, korumpirane policije, pa i samog kralja Milana Obrenovića, osuđen je na robiju u trajanju od dve godine.

U ivanjičkom zatvoru „uči lekciju“, pa buduće kritike društva u njegovim delima dobijaju nešto blaži i prihvatljiviji ton, u čijem je središtu suptilno ismevanje svakodnevice javnog života u Srbiji prožeto zdravim humorom, koji je nailazio na opštu prihvaćenost i doneo mu veliku popularnost među ljubiteljima pozorišta.

Odrekavši se otvorenih antirežimskih stavova, Nušić je postao podoban za obavljanje činovničkih i državničkih poslova. Godinama je obavljao funkciju srpskog konzula u Bitolju, Skoplju, Solunu i Prištini, bio je upravnik Srpskog narodnog pozorišta u Novom Sadu i Narodnog pozorišta u Sarajevu, a radio je i kao novinar, pod pseudonimom Ben Akiba.

Sa srpskom vojskom je 1915. godine prešao preko Albanije, a kraj rata dočekao je u Francuskoj, gde je sa Krfa prebačen veći deo srpske inteligencije tog vremena.

U zrelim godinama Branislav Nušić stvara svoja najznačajnija dela – „Sumnjivo lice“ (čekalo na objavljivanje više od 30 godina), legendarnu „Gospođu ministarku“ koja je, sa Žankom Stokić u glavnoj ulozi, obeležila jednu epohu u radu Narodnog pozorišta, zatim komedije „Mister dolar“, „Ožalošćenu porodicu“, „Dr“, „Put oko sveta“ i mnoge druge.

U bogatom književnom opusu našla se i nekolicina romana („Hajduci“, „Opštinsko dete“), drama i pripovedaka koji su do danas ostali neizostavni deo školske lektire u Srbiji. Među najznačajnijim delima je i Nušićeva „Autobiografija“.

Svojim delima, čija je tematika u potpunosi aktuelna i u današnje vreme, Branislav Nušić se uz Jovana Steriju Popovića, svrstao u najveće komediografe i klasike srpske književnosti.

U čast velikog pisca, ime Branislava Nušića danas nosi veliki broj ulica u gradovima Srbije, veliki broj škola i po jedna glumačka i književna nagrada, a u blizini beogradskog Trga republike, prekoputa Narodnog pozorišta, podignut je i spomenik slavnom komediografu.