Muzej rudarstva i metalurgije u Boru | Muzeji Srbije

Muzej rudarstva i metalurgije nalazi se Boru i jedini je specijalizovani muzej ove vrste u Srbiji. Štaviše, spada u malobrojne muzeje ovog tipa u svetu, prikazujući kako su se rudarstvo i metalurgija razvijali na našim prostorima od praistorije do današnjih dana.

Pre sedam decenija u Boru je otvorena prva muzejska postavka, a ovaj kulturni centar sa radom je počeo 1961. godine. U početku je predstavljao Narodni muzej kompleksnog tipa i njega je osnovala Skupština opštine Bor. Konak kneza Miloša u Brestovačkoj banji priključen je Muzeju 1970. godine.

Muzej rudarstva i metalurgije trenutno je jedna od najvećih turističkih atrakcija grada Bora. Današnji naziv dobio je 1972. godine i to zahvaljujući dugoj tradiciji rudarstva i metalurgije u severoistočnoj Srbiji.

Bogat muzejski fond sadrži preko 20 000 predmeta i prikazuje razdoblje staro više od šest milenijuma. U Muzeju se čuvaju artefakti koji datiraju iz sredine petog milenijuma pre nove ere. Arhivska građa razvrstana je u šest zbirki: etnološka, arheološka, umetnička, istorijska, minerološka i tehnička.

„Istorijski razvoj rudarstva i metalurgije od praistorije do danas“ naziv je Stalne postavke borskog muzeja koja sadrži oko 1200 predmeta. Ona hronološki prikazuje razvoj rudarstva i metalurgije na prostoru istočne Srbije, a među arhivskom građom izdvajaju se praistorijske rudarske alatke, antički pribor i korita za ispiranje zlata, kao i brojni drugi eksponati koji pripadaju neolitu, gvozdenom, antičkom doba, srednjem veku ili novijoj istoriji.

Pažnju javnosti najviše privlače amfore, koštane i kamene alatke, pitosi, antičke figurine, nakit iz Krivelja, žrtvenici iz Zlotskih pećina i Rudne glave, srednjovekovni nakit, novac i keramika iz Lazareve pećine…

Pored stalne postavke, posebno se izdvaja Park rudarsko-metalurške opreme koji se nalazi odmah do muzejske zgrade. U parku su prikazani eksponati koji su se nekada koristili u Rudarsko-topioničarskom basenu Bor. Reč je o jedinstvenoj muzejskoj postavci na otvorenom koja sadrži više od 20 mašina i drugih uređaja koji su se koristili za preradu i vađenje rude.

Muzeju rudarstva i metalurgije pripada i istorijsko-etnografska postavka „Brestovačka banja u vreme kneza Miloša“ koja se i nalazi u kneževom konaku. Ovom postavkom obuhvaćeno je doba od 1837. godine do početka 20. veka.

Od 1985. godine muzej ima i umetničku koloniju „Bakar“ koja sadrži preko stotinu bakarnih, bronzanih, aluminijumskih i mesinganih skulptura. Skulpture nastaju u prostoru livnice, a u Boru i okolini postavljeno je više od trideset dela ove umetničke kolonije.

Za ljubitelje rudarstva i metalurgije Muzej radi svakog radnog dana od 7 do 19.30 časova, a subotom od 9 do 12.30h. Cena ulaznice iznosi simboličnih 100 dinara.