Mira Trailović | Poreklo naziva ulica

Rubrika posvećena velikanima – domaćim i stranim ličnostima čija su dela, lični i društveni angažman imali civilizacijski značaj, a po kojima imena nose ulice i trgovi širom naše zemlje

Mira Trailović (1924 - 1989) bila je srpska i jugoslovenska dramaturškinja i pozorišna rediteljka, jedna od najznačajnijih ličnosti u istoriji srpskog avangardnog pozorišta, suosnivač „Ateljea 212“, kao i prestižnog pozorišnog festivala BITEF.

Rođena je u Kraljevu, kao Mira Milićević, u građanskoj porodici u kojoj je visoko obrazovanje bilo na ceni generacijama. Pre nego što je diplomirala režiju na beogradskom FDU, završila je Muzičku akademiju, a studirala je i arhitekturu i istoriju umetnosti.

Pozorište, film i režija pak bili su njena pasija, a prve rediteljske korake napravila je na Radio Beogradu, najpre radeći kao spiker, a potom režirajući i više od 70 radio drama. Na radnom mestu upoznala je novinara Dragoljuba Trailovića, za koga će se ubrzo udati i čije će prezime u narednim decenijama na svojevrstan način proslaviti.

Kada je 1956. godine grupa pozorišnih radnika i umetnika osnovala „Atelje 212“, Mira Trailović bila je jedan od stubova prvog beogradskog avangardnog pozorišta i njegov dugogodišnji upravnik. Takođe, prva predstava koja je na ovim daskama ikada odigrana bio je Geteov „Faust“, upravo u režiji Mire Trailović.

Tokom godina, na repertoaru „Ateljea“ nalazile su se predstave koje će od ovog teatra napraviti kultno mesto Beograda i jedno od najcenjenijih pozorišta u svetu. Naime, legendarni mjuzikl „Kosa“, svoju prvu vanameričku premijeru imao je upravo u „Ateljeu 212“. Čuvena rok opera „Isus Hristos superstar“ pomerila je granice jugoslovenskog pozorišta, kao i društvenu svest publike. Kontroverzne i avangardne bile su i predstave „Čudo u Šarganu“, „Kafanica, sudnica, ludnica“, „Iza zatvorenih vrata“ i mnoge druge. U potpisu režije svake od njih, stajalo je ime Mire Trailović.

Energična rediteljka je zajedno sa kolegom Jovanom Ćirilovim 1967. godine osnovala međunarodni pozorišni festival BITEF (Beogradski Internacionalni TEatarski Festival), koji će i do dana današnjeg ostati jedan od najprestižnijih i najcenjenijih pozorišnih festivala u svetu, koji prati najnovije trendove u svetu teatra prevazilazeći sve političke, društvene i kulturne barijere.

Zahvaljujući svom šarmu i pre svega velikom ugledu u javnosti i umetničkim krugovima, Mira Trailović je svojevremeno u Beograd dovodila najveća imena evropske i svetske dramaturgije, među kojima su Žan Pol Sartr, Semjuel Beket, Ežen Jonesko i drugi. Zahvaljujući njoj, Beograd i „Atelje 212“ bili su važna destinacija na pozorišnoj mapi Evrope.

Mira Trailović umrla je u svojoj 65. godini, a sahranjena je na beogradskom Novom groblju. Samo nekoliko meseci ranije, u rekonstruisanoj evangelističkoj crkvi na Dorćolu, osnovan je Bitef teatar, za šta je i sama bila zaslužna.

Nakon smrti, omanji skver ispred pozorišta poneo je naziv Skver Mire Trailović. Osim toga, ime slavne rediteljke danas nose i ulice u različitim gradovima Srbije, a po njoj je pre nekoliko godina simbolično nazvana i velika scena njenog „Ateljea“.