Festival svetske muzike u Gornjem Milanovcu - spoj tradicije i modernih zvukova za svačije uši

Spoj bluza, džeza, salse, latino ritmova, balkanske etno muzike sa modernim elektronskim zvucima i sve ono što se svrstava u world music, može se čuti krajem aprila u Gornjem Milanovcu. “Srpski festival svetske muzike” se u ovom gradu organizuje od 2008. godine, pa publika može nekoliko dana da uživa u klupskim svirkama i koncertima na otvorenom i zatvorenom (zavisno od vremenskih prilika).

Ove svirke su obično besplatne, pa privuku veliki broj ljudi iz regiona. Raznovrsnost izvođača takođe odlikuje ovaj festival, gde dolaze muzičari iz različitih država i kontinenata, kako bi predstavili svoju muziku.

Organizator manifestacije “Srpski festival svetske muzike” je Milanovčanin Nikola Vesić, uz podršku Opštine i Turističke organizacije Gornjeg Milanovca.

Ko sve dolazi na domaći world music festival

Izvođači iz Južne i Severne Amerike, kao i Azije i Afrike česti su gosti ovog festivala. Kroz tradicionalne melodije svojih, za nas dalekih krajeva, oni na najbolji način oslikavaju domaćoj publici nasleđe svojih predaka. Kada “svet“ dođe u Milanovac, ovde mogu da čuju i srpske popularne izvođače, ali i one narodne iz našeg bogatog folklora. Tako su na “Srpskom festivalu svetske muzike” nastupali i “Riblja čorba”, “Van Gogh”, “Legende”, bend Dejana Petrovića, Biljana Krstić i mnogi drugi velikani domaće scene.

Glavni gradski trg u Gornjem Milanovcu i Dom kulture su lokacije gde se obično održavaju koncerti i gde nastupaju velike zvezde koje uglavnom okupe veliki broj ljudi u publici. Pojedinim festivalskim danima održavaju se svirke i u lokalnim klubovima pred manjim brojem ljudi, što takođe ima svoju draž.

Osim svirki i koncerata, tokom ovog muzičkog festivala organizuju se i radionice plesa u kojima učestvuju posetioci. Neretko se mogu videti i izloženi oldtajmeri i drugi sporedni kulturni i sportski sadržaji.

Šta je svetska, odnosno world music

World music se koristi za muzičke žanrove koji dolaze iz različitih kultura širom sveta, a nisu deo mejnstrim pop ili rock muzike. Ovaj pojam obuhvata širok spektar muzičkih tradicija, od afričkih ritmova, indijskih raga, latinoameričkih melodija, srednjeistočnih zvukova, pa sve do različitih regionalnih žanrova sa Balkana, iz Kine, Japana i mnogih drugih delova sveta.

Svetska muzika ne označava nužno jedan specifičan stil ili zvuk, već je spoj različitih muzičkih tradicija, često sa modernim elementima koji nastoje da prevaziđu granice i kulturološke razlike. U tom smislu, ovaj žanr obuhvata sve od tradicionalnih melodija koje se prenose s generacije na generaciju, do savremenih umetnika koji eksperimentišu sa tradicionalnim instrumentima i tehnikama, često u kombinaciji sa elektronskim zvucima.

Pojam "world music" postao je popularan osamdesetih i devedestih godina, kada su globalne muzičke industrije počele da prepoznaju i promovišu ovakve žanrove.

Najpoznatiji srpski svetski muzičari

Jedan od najpoznatijih umetnika sa Balkana Šaban Bajramović predstavnik je world music žanra, naročito kroz svoju interpretaciju romske i balkanske narodne muzike. Poznat je i kao "kralj romske muzike" i jedan od najvećih pevača koji je ostavio neizbrisiv trag u muzičkoj tradiciji regiona.

Šaban Bajramović je bio romski muzičar i boem, prepoznatljiv po svom karakterističnom glasu i emotivnoj interpretaciji, koja je duboko dirnula publiku, a naročito poznavaoce muzike širom sveta. Njegova muzika ujedinjuje romsku tradiciju sa modernim muzičkim elementima, te se opisuje kao spoj emocija, melodije i ritmova.

Pesma “Đelem, đelem” u njegovom izvođenju proglašena je romskom himnom, a neke od njegovih najpoznatijih numera su i “Hanuma”, “Bele ruže”, “Pitao sam malog puža”. Njegov rad je imao dubok uticaj na popularizaciju romske muzike u svetu, a iako je bio najpoznatiji u bivšoj Jugoslaviji, stekao je i međunarodnu popularnost. Njegova muzika čula se na mnogim svetskim festivalima, a zbog svog specifičnog stila i uticaja na romsku muziku, svrstava se upravo u kategoriju svetske muzike.

Bajramović je bio i simbol romske borbe i kulturnog identiteta, a njegovo nasleđe živi kroz njegovu muziku, koja je i dalje izuzetno poštovana i voljena širom sveta. Šabanove pesme mogu vrlo često da se čuju i na “Srpskom festivalu svetske muzike”, u izvođenju različitih muzičkih sastava.

Još jedan od najpoznatijih srpskih predstavnika world music žanra je Goran Bregović. Poznat po tome što je spojio tradicionalnu muziku Balkana sa savremenim zvucima, često kombinujući elemente roka, popa i klasične muzike, Bregina muzika obuhvata širok spektar žanrova.

Najpoznatiji su mu radovi sa bendom “Goran Bregović i orkestar za svadbe i sahrane” koji je specijalizovan za izvođenje melodija inspirisanih balkanskim narodnim, romskim i vojvođanskim pesmama. Njegova muzika često spaja tradicionalne instrumente kao što su truba, harmonika i tambura, sa modernim muzičkim pristupima, stvarajući jedinstven zvuk koji je prepoznatljiv širom sveta.

Bregović je takođe stekao međunarodnu slavu komponovanjem muzike za filmove, posebno sa rediteljem Emirom Kusturicom za filmove poput "Podzemlje" i "Dom za vešanje", koji su takođe bili međunarodno priznati i doprineli njegovoj globalnoj prepoznatljivosti.

Gornji Milanovac, gradić sa zavidnom muzičkom pozadinom

Bez obzira na to koliko je Gronji Milanovac veliki, odnsono mali, ovaj gradić u Šumadiji iznedrio je neke od najpoznatijih bendova u Srbiji i regionu. Iako nije reč o world music žanru, ipak vredi pomenuti najznačajnije sastave koji su svojim svirkama “pržili” širom Balkana.

Najznačajniji su “Bjesovi”, rok grupa nastala krajem osamdesetih godina u ovom gradu. Specifičan grandž zvuk, unikatno stvaralaštvo i vokal osnivača Zorana Marinkovića smestili su ovaj sastav na zasluženo mesto domaće alternativne rok scene, pa “Bjesovi” imaju fanove širom Srbije.

“Trula koalicija”, jedan od najpoznatijih domaćih pank grupa, takođe je u svom drugom sastavu sastavljena od članova iz Gornjeg Milanovca. Uz još nekoliko zapaženih hard kor i metal bendova, ovaj šumadijski muzički biser je idealna lokacija za sve uživaoce i nešto tvrđih zvukova.

Sa ovakvom muzičkom “podlogom”, svako ko dođe u ovaj grad biće oplemenjen dobrim zvukom i pozitivnom atmosferom, koju upotpunjuje raznolikost sadržaja i ljubaznost lokalaca.